Uz. Dr. Tuncay Filiz

İç Hastalıları Uzmanı

    Osteoporozu önlemek için dans edin!

Osteoporoz en sık görülen kemik hastalığıdır. 

Bugün dünya genelinde iki yüz milyondan fazla osteoporoz hastası mevcuttur. 

Osteoporoz halk dilinde kemik erimesi olarak bilinir. Ancak bu gerçek bir kemik erimesi değildir. Aslolan kemik kütlesinin azalarak süngerimsi bir yapıya dönüşmesidir. 

Kadınlarda daha sık görülür

Osteoporoz en sık elli yaş üzeri kadınlarda görülür. Elli yaş üzerinde her üç kadından birinde ve her beş erkekten birinde osteoporoz görülmektedir. 2050 yılında erkeklerde osteoporoza bağlı kalça kırığı riskinde yüzde 310’ luk bir artış beklenmektedir. Nadiren gençlerde ve çocuklarda da görülür.

Kadınlarda daha sık görülmesi menopozdan ötürüdür. 2030 yılında 1 milyar 200 milyon kadının menopozda olacağı tahmin edilmektedir. Önlem alınmazsa yakın gelecekte osteoporoz başlı başına bir sorun olacak demektir.

Erkek osteoporozunun en sık görülen nedenleri aşırı alkol, sigara ve kortizon tedavisidir.

Kemik kırıklarına neden olur

Osteoporozun en büyük riski en küçük bir travmayla kemiklerin kırılmasıdır. En tehlikeli olanı ise kalça kemiği kırıklarıdır.

Osteoporoz kemik mineral yoğunluğunun azalmasından ötürü olur. En başta gelen nedeni ise soyaçekimdir. 

Menopoz, kötü beslenme, hareketsiz yaşam, çeşitli hormon ve metabolizma hastalıkları, bazı ilaçlar osteoporoza yol açan diğer nedenlerdir.

Sessizdir

Osteoporoz sessiz bir hastalıktır. Komplikasyonlara yol açmadan belirti vermez. Osteoporozun en önemli bulgusu kemik kırıklarıdır. Osteoporoza bağlı kırıkların yüzde doksanı düşmeler sonucu oluşur. Düşmelerin yarısı evde, sıklıkla banyoda gerçekleşir. 

Osteoporoza bağlı kırıklar en sık omurga, el bileği, kalça, üst kol ve omuzda görülmektedir. En ciddi osteoporotik kırık kalça kırığıdır. Kalça kırıklarından sonra ilk yıl içinde yüzde 10-20 ölüm, yüzde 30 da kalıcı sakatlık görülür. 

Hafif bir düşme veya çarpma sonucu kemikler kırılabilir. 

Osteoporozda ağrı olmaz. Ağrı varsa kırıklardan ya da artrozdan ötürüdür. Ancak nadir görülen metabolik kökenli bazı osteoporozlar ağrılı olabilir. Omur kırıkları boy kısalması ve kamburluğa yol açabilir.

Tanı kolaydır

    Kesin tanı kemik mineral yoğunluğu ölçülerek konur. Kemik mineral yoğunluğunun düşük olması osteoporoz tanısı için yeterlidir. 

    Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiye ettiği kemik mineral yoğunluğu ölçüm yöntemi DEXA’ dır. DEXA ölçümü, omurga, kalça, önkol veya tüm vücuttan yapılabilir.

Kemik mineral yoğunluğu ne zaman ölçülmelidir?

Rutin olarak menopozda ölçülmelidir. Özel bir durum yoksa daha önce ölçmeye gerek yoktur. Değerler normalse üç yılda bir tekrarlanması yeterlidir. Eğer osteoporoz var ise iki yılda bir, kırık riski var ise yılda bir kez tekrar edilmelidir.

Tedavi ilkeli olmalıdır

Önce koruyucu önlemler alınır. Bu bağlamda yeme, içme, yaşam tarzı düzene sokulur. İlaç tedavisi DEXA değerlerine göre yapılır.

Osteoporozun medikal tedavisi ile kırık riski yüzde 30-70 oranında azalmaktadır. 

Medikal tedavide hormon, kalsiyum, D vitamini ve osteoporoz ilaçları kullanılır. En çok tercih edilen osteoporoz ilaçları bifosfanat grubundan olanlardır. Kalsiyum takviyesi alanlara birlikte K2 vitamini de önerilmektedir.

Osteopeni uyarıdır

Osteopeni, kemik yoğunluğunda azalma demektir. İlerlemesi osteoporoza neden olur. Bu nedenle uyarı olarak kabul edilir, erken önlemler alınır.

Kimler risklidir?

*Ailesinde osteoporozu olanlar

*Östrojen ve testosteron düzeyi düşük olanlar

*Sigara içenler

*Kortizon kullananlar

*Spor yapmayanlar

*65 yaş üzerinde olanlar

*Çok zayıf olanlar

Osteoporoza yol açan hastalıklar

*Hipertiroidi

*Hiperparatiroidi

*Kronik bağırsak hastalıkları

*Romatoid Artrit

*KOAH

*Astım bronşit

Nasıl korunuruz?

*Sağlıklı ve dengeli beslenin

*Güneşten usulünce yararlanın

*Düzenli spor yapın

*Sigara içmeyin

*Fast-food besinlerden uzak durun

*Rafine besinlerden uzak durun

*Dans edin

*Fosforik asit içeren gazlı içeceklerden uzak durun