Efe Can TAN / GERÇEKİZMİR - Türkiye’nin yerli Covid-19 aşısı Turkovac Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) işbirliğiyle geliştirildi.
44 gönüllü üzerinde yapılan aşının faz-1 çalışmaları 5 Kasım 2020’de açıklandı. 250 gönüllünün katıldığı faz-2 çalışmaları ise Şubat 2021’de kamuoyu ile paylaşıldı. 22 Haziran’da başlayan faz-3 çalışmalarına dair veriler ise henüz ortaya konmazken aşının acil kullanım onayı alması ve buna paralel seri üretimin yola çıkacak olması tartışma yarattı.
"TURKOVAC’IN FAZ-3 SONUÇLARINI KİMSE BİLMİYOR!"
Türk Tabipleri Birliği Turkovac’ın acil kullanım onayı alması sonrasında aşı ile ilgili tüm bilimsel verilerin paylaşılması çağrısı yaparken konu ile ilgili açıklamalarda bulunan İzmir Tabip Odası Başkan Dr. Lütfi Çamlı, "Turkovac aşısının faz-3 sonuçlarını kimse bilmiyor. Faz-1 ve faz-2 konusunda da sınırlı bir bilgi var" ifadelerini kullandı.
Çamlı, "2 yıla yaklaşan bir pandemi ve bir türlü kontrol altına alamayan vaka sayılar var. Hala ortalama 200’e yakın vatandaşımızı her gün kaybediyoruz. Pandemiden çıkışın anahtarının aşı olduğunu artık herkes biliyor. Aşılama süreçlerinde ülkeyi yönetenler, sağlığı yönetenler bilgileri kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşmadılar. Dolayısıyla bir çok bilgi saklandı, gizlendi ve süreç algı yönetimi şeklinde götürüldü. Kamuoyunda sağlığı yönetenlere bir güvensizlik oluştu ve aşı karşıtlığına kadar varan istenmeyen davranış biçimlerine yol açtı. Pandeminin başında aşı temininde sıkıntı yaşandı ve tek aşıya bağımlı kaldık. Bu bize aşının stratejik bir ürün olduğunu gösterdi. Bir ülkenin kendi aşısını yapması çok önemli. Aşıyı üreten ülkeler öncelikle kendi vatandaşlarına yönelik uygulamalar yapabildiler. Turkovac aşısıyla ilgili bir çalışma faaliyeti başladı. Bir çok bilim insanı bu üretim çalışmasına katıldılar. Bunlar için kendilerine teşekkür etmemiz gerek ancak bir aşının normal şartlarda ruhsat almasının belli kuralları var. Pandemi gibi süreçlerde acil kullanım onayı dediğimiz süreçler gündeme geliyor ama bu gibi dönemlerde bile bir aşının faz-1, faz-2, faz-3 sonuçları ve buna ait veriler bilim insanları ve kamuoyu ile paylaşılıyor. Uluslararası hakemli dergilerde veriler tartışmaya açılıyor ve bunun sonrasın acil kullanım onayı gündeme geliyor. Turkovac aşısının faz-3 sonuçlarını kimse bilmiyor. Faz-1 ve faz-2 konusunda da sınırlı bir bilgi var’’ dedi.
"AŞI KARŞITI KESİMLER BUNU KULLANABİLİRLER"
Aşıya dair verilerin şeffaf bir şekilde paylaşılması gerekliliğini vurgulayan Çamlı sözlerini şöyle sürdürdü: Bu aşının aynı zamanda hatırlatma dozu olarak kullanılacağı söyleniyor. Buna dair bir çalışma var mı, bu çalışma bitti mi, sonuçlar nedir bunları bilmiyoruz. Örneğin 2 doz Sinovac veya 2 doz Biontech yapılan bir kişiye hatırlatma dozu olarak Turkovac kullanıldığında olumlu etkiler yaptığına dair bazı açıklamalar yapıldıysa da bunlar veri olarak, bilimsel veri olarak paylaşılmadı. Bütün bu belirsizlikler varken kullanım onaylarının verildiğinin söylenmesi zaten toplumda var olan bazı güvensizlikleri artırabilir ve aşı tereddütü yaşayanlar, aşı karşıtı kesimler bunu kullanabilirler. Biz pandemi mücadelesinde daha etkin bir süreç yürütebilmek için aşı verilerinin kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşılması inandırıcılığı artıracaktır.
"VERİLERİ YAYINLAMAZSANIZ DİĞER ÜLKELER AŞINIZI KULLANMAZ"
Çamlı, Covid-19 aşısı Turkovac’ın, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından acil kullanım onayı almasının ardından Rus aşısı Sputnik V gibi aşının Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) onay alamaması ve sadece ulusal çapta kullanılır olma ihtimalini ise şöyle değerlendirdi; ‘’Uluslararası hakemli bir dergide aşıya dair verileri yayınlayıp paylaşmassanız dünyanın diğer ülkeleri siz acil kullanım onayı verdiğiniz diye sizin aşınızı kullanmaz. Dünyanın diğer ülkelerine bu aşı gönderilmek isteniyorsa öncelikle bu verileri görmek isteyeceklerdir.''
OMİCRON’A KARŞI ETKİLİ Mİ?
Tüm dünyada Omicron varyantının yayılması ve aşıların varyanta etkileri konuşulmaya devam ederken Turkovac’ın Omicron’a karşı etkili olup olmadığı konusunda bir yorum yapmak için yeterli verilere sahip olmadıklarını belirten Çamlı, "Omicron konusunda dünyada yaygın kullanılan aşıların bile etkinlikleri henüz çok kesin olarak bilinmiyor" ifadelerini kullandı.