Gut hastalığı, metabolik bir eklem hastalığı olup akut ya da kronik seyreder. Genelde romatizmal hastalıklar kapsamında değerlendirilir. 

Gut krizi, en sık 50 yaş sonrası erkeklerde görülür. Kadınlarda ise menopozdan sonra sıktır. Gençlerde çok daha ender görülür.

Akut gut krizi en sık ayak başparmağında görülür. Ayak başparmağında şiddetli bir ağrı ile birlikte kızarıklık ve şişme vardır. Diğer eklemler pek tutulmaz. Krizler periyodik ataklar halinde seyreder. Böbreklerin tutulması ürat taşlarına neden olur. Ürat taşları, şiddetli böbrek sancılarına yol açar.

Kanda ürik asit artışı, tek bir eklemin tutulması ve böbrek taşları, gut hastalığı tanısı için yeterlidir.

Gut neden olur?

Kandaki ürat seviyesinin artması gut krizine yol açar. Artan ürat kristalleri eklem aralarına çöker ve burada tahribata yol açar.

Bazı besinler ve ilaçlar da kanda ürat artışına yol açarlar. Ürat artışına yol açan besinlerin önde gelenleri kırmızı et ve sakatatlardır. Bir zamanlar gut hastalığına zengin hastalığı denmesi de bundan ötürüdür.

Gut krizini tetikleyen ilaçların önde gelenleri tiazid grubu idrar söktürücülerdir.

Eklemler deforme olur

Kronik gut hastalığında eklemler deforme olurlar. Bu durumlarda akut gut krizinde olduğu gibi şiddetli ağrılar olmaz. Kulak kepçesinde biriken ürat kristalleri tofüs adı verilen yumrulara neden olur. Tofüs kronik gut hastalığının karakteristik bulgusudur.

Yalancısı da var

Yalancı gut hastalığında eklem aralığında biriken ürat değil kalsiyum kristalleridir. Yalancı gut daha çok ileri yaşlarda ve artrozu olan kişilerde görülür.

Yalancı gut hastalığında en sık tutulanlar diz ve el bileği eklemleridir. 

Tedavi

Kriz anında kesin istirahat gerekir. İlaç olarak öncelikle İndometazin türevleri tercih edilir. Ancak bu grup ilaçlar önemli yan etkilerinden ötürü dikkatli kullanılmalıdır.

Karaciğer ve böbrek fonksiyonları normal ise düşük dozlarda kolşisin başlanır. Tüm bunlara rağmen düzelmeyen olgularda tedaviye kortizon eklenir. Gut hastalarında ürik asit düşürücü ilaçları rutin olarak kullanmayız, ancak özelliği olan ya da komplike olgularda tercih ederiz.

Tedavi esnasında serum ürat artışına yol açan ilaçlara ara verilir ya da azaltılır. Alkol tüketimi kesilir, şişmanlık var ise kilo verilir.

Gut diyeti nasıl olmalı?

Gut diyeti pürinden fakir diyet demektir. Bunun esası da et ve et ürünlerini kısıtlı tüketmektir. Çok titiz yapılsa da gut diyeti ile ürik asit seviyesi 1mg/dl den daha fazla düşmez. Bu nedenle diyete pek bel bağlanmaz.

Gut krizini tetikleyenler

Diüretikler

Az su içmek

Aşırı protein tüketmek

İnsülin direnci

Hipertansiyon

Hiperparatiroidi

Hipotiroidi

Ne yapmalıyız?

Günde en az iki litre su için

Alkolü azaltın

Proteinli besinleri azaltın

Şişmansanız kilo verin

Riskli ilaçlardan uzak durun