Cevdet Yılmaz'dan 'genç evlilik' vurgusu

İstanbul'da Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı'nın (SETA) düzenlediği 'Sosyal Panorama 2025 Türkiye'de Değişen Nüfus ve Ailenin Geleceği Kitap Lansmanı ve Sempozyumu'na katılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, burada yaptığı konuşmada Ocak ayından itibaren evlenecek 18-25 yaş arasındaki gençlere verilecek para desteğinin artırılacağını açıkladı.

“TARİHİMİZİN EN DÜŞÜK DEĞERİ”

Cevdet Yılmaz, "Bugünkü sempozyum kapsamında lansmanı gerçekleştirilecek olan Sosyal Panorama 2025 Nüfus ve Aile kitabı hazırlanmış durumda. Bu eserin, Türkiye'nin toplumsal yapısına ilişkin değerlendirmeler yaparak, ülkemizin nüfusuna dair olguları ve projeksiyonları somut bir zeminde ele almak suretiyle, politika yapımına ve karar süreçlerine değerli katkılar sunacağına yürekten inanıyorum. Cumhurbaşkanımız, 'en az üç çocuk' diyerek aslında bu politikanın ilk ifadesini ortaya koymuş oldu. Gittiği birçok yerde bunun altını çizdi. O tarihlerde gerçekten yeterince bunun önemi belki anlaşılamadı. Ama şu gün geldiğimiz noktada ne kadar önemli bir uyarı olduğunu hep birlikte görüyoruz" ifadelerini kullandı.

Yılmaz, konuşmasına şöyle devam etti:

"Ben de bazı rakamlar vermek isterim. 2001 yılında doğurganlık hızımız 2,38'miş. 2017 yılında 2,08 olmuş. 2024 yılında 1,48'e kadar Türkiye'de düşmüş. Bir kadının tüm ömrü boyunca doğurmasını beklediğimiz çocuk sayısı 1,48'e kadar düşmüş durumda. Bu bazı Avrupa ülkelerinin de altında artık. Fransa'da 1,6, 1,7 hatırladığım kadarıyla. Bazı Avrupa ülkelerinden de daha geriye gitmiş durumdayız doğurganlık hızı bakımından. Burada kritik bir eşik var, o da 2,1. Bu doğurganlık hızı 2,1 olursa nüfus durağan kalıyor, değişmiyor, uzun vadede. Bu eşiğin altına düştüğümüz zaman hemen azalmıyor nüfus ama belli bir süre sonra nüfusumuz azalmaya başlıyor. Biz bu oranı yeniden 2,1'e taşıyamazsak, onun üstüne taşıyamazsak maalesef bir süre sonra nüfusumuz gerilemeye başlayacak, bırakın artmayı. 2050, 2100 projeksiyonları var. Oralarda bugünkü nüfusumuzun gerisine düştüğünü görüyoruz Türkiye'nin, çok daha düşük bir nüfusa doğru gittiğini görüyoruz bu oranlar değişmezse. TÜİK'in yaptığı, sitesinden bakabilirsiniz, uzun vadeli projeksiyonlar var, buralarda bunu görüyoruz. Bu, tarihimizin en düşük değeri, 1,48. Tüm çabamız bunu yukarıya çekmek"

“KAMU OLARAK TÜM İMKANLARIMIZI EVLİLERE, EVLENECEKLERE AÇMAMIZ LAZIM”

Nüfus artış hızına da değinen Yılmaz, "Nüfus artış hızımız düşüyor, binde 13,1'den, binde 3,4'e gerilemiş durumda 2008-2024 döneminde. Çocuk ve genç sayısı oranı azalırken, yaşlı nüfusumuz artıyor. Ortanca yaşımız 86 milyonun ortalama yaşı nedir diye soracak olursanız; 2000 yılında 24,8'miş tüm toplumumuzun ortanca yaşı. 2024'te 34,4'e yükselmiş. Her yıl 3-4 ay yaşlanıyor toplam nüfus. 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfusa oranı dediğimiz bir şey var. Bir ülkede 65 yaşın üstünde olanlar toplam nüfusun yüzde 10'unu aşarlarsa, o ülke artık 'yaşlandı' diyoruz. Türkiye, 2023 yılında bunu yaşadı. Tam da 2023'te oldu, enteresan bir şekilde. Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında 65 yaş üstü nüfusumuzun oranı toplam nüfusun yüzde 10'unu aştı ve Türkiye en yaşlı ülkeler kategorisine maalesef girmiş oldu. Genç nüfusun toplam nüfus içindeki payı yüzde 20,5'miş 2000'de. 2024'te 14,9'a gerilemiş. Bu mevcut eğilim devam ederse önümüzdeki 20 yıl içinde toplumumuzdaki genç nüfus oranı yüzde 10 seviyesine düşecek. Son 23 yılda Avrupa Birliği ve OECD'nin ortalamalarına yaklaştık ama henüz ortalamada değiliz. Üçte biri düzeyindeydi, Türkiye'nin kişi başına gelirinin Avrupa Birliği'ne, OECD'ye oranı üçte bir civarındaydı. Son 23 yılda biz bunu üçte ikiye çıkarmış olduk. Ama henüz tam o arzu ettiğimiz yüzde 100'ü de yakalamış değiliz. Onun için bir gayret içindeyiz. Evlenme oranları ve doğurganlık hızı azalırken; boşanma, ilk evlenme yaşı, ilk anne olma yaşı, tek ebeveynli aile sayısı, yalnız yaşayan birey sayısı ve yaşlı nüfus artıyor. Bizim kamu olarak tüm imkanlarımızı evlilere, evleneceklere açmamız lazım" şeklinde konuştu.

“20-25 YAŞ ARASI EVLİLİĞİ ARTIRMADAN NÜFUS MESELESİNİ ÇÖZMEMİZ ZOR”

'Evlilik desteği' hakkında açıklamalar yapan Yılmaz, "Destekleyici programlarla birlikte bir finansal destek veriyoruz. Aile Bakanlığımız buna özel sponsorları da dahil etti şimdi. İşte ev eşyasında ciddi indirimler, başka birtakım desteklerle birlikte imkanı olmadığı için evliliğini erteleyen gençlerimizin ertelememeleri için böyle bir mekanizma oluşturmuş durumdayız. Ocak ayından itibaren de buradaki desteklerimizi arttırıyoruz. 18-25 yaş aralığında olanlara desteğimizi 250 bin liraya çıkaracağız bu kararı verdik. 26-29 yaş aralığında olanlara da 200 bin TL'ye çıkaracağız. Niye 18-25'e biraz daha fazla yaptık? Az önce bahsettiğim analizlerden dolayı. Bu 20-25 yaş arası evliliği biz arttırmadan nüfus meselesini çözmemiz zor görünüyor doğrusu. Bu aralıktaki evliliği daha fazla arttırmak için buradaki miktarı diğerine göre farklılaştırmış olduk" ifadelerini kullandı. (DHA)