En zengin yüzde 20 toplam gelirin yarısına sahip

TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nın 2025 yılı sonuçlarını açıkladı. Araştırmada, hanehalkı gelirleri, hanehalkı büyüklüğü ve yapısı dikkate alınarak eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürüldü.

En yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubunun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 48 olarak hesaplandı. En düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubunun payı da 0,1 puan artarak yüzde 6,4 oldu.

GİNİ KATSAYISI 0,410 OLDU

Gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini katsayısı, 2025 yılında bir önceki yıla göre 0,003 puan azalarak 0,410 olarak tahmin edildi. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473, emekli ve dul-yetim maaşları hariç tutulduğunda ise 0,420 oldu. Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 olarak belirlendi.

En zengin yüzde 20’nin gelirinin, en yoksul yüzde 20’nin gelirine oranını gösteren P80/P20 oranı 0,2 puan düşüşle 7,5 oldu. En yüksek yüzde 10’un gelirinin en düşük yüzde 10’a oranını gösteren P90/P10 oranı ise 12,9 olarak gerçekleşti.

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade ediyor. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans döneminde ödenen vergiler ve diğer hane veya kişilere yapılan düzenli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılıyor.

ORTALAMA HANEHALKI GELİRİ 662 BİN LİRA

Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL oldu. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.

Tek kişilik hanehalklarında yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 418 bin 25 TL ile en yüksek seviyede gerçekleşti. En düşük ortalama gelir ise 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarında görüldü.

GELİRİN YARIYA YAKINI MAAŞ VE ÜCRETLERDEN

Toplam gelir içinde en yüksek payı yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirleri aldı. Müteşebbis gelirlerinin payı yüzde 18,3, sosyal transferlerin payı ise yüzde 18,2 oldu. Sosyal transferler içinde emekli ve dul-yetim aylıklarının payı yüzde 89,3 olarak kaydedildi.

EN YÜKSEK İŞ GELİRİ YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARINDA

Eğitim durumuna göre yıllık ortalama esas iş geliri; yükseköğretim mezunlarında 566 bin 839 TL, lise mezunlarında 376 bin 932 TL, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 TL, okul bitirmeyenlerde 183 bin 900 TL oldu.  En yüksek gelir artışı yüzde 83 ile yükseköğretim mezunlarında görüldü.

EN YÜKSEK GELİR İŞVERENLERİN

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 426 bin 045 TL ile hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 237 bin 461 TL ile tarım sektöründe olduğu görüldü. Bir önceki yıla göre; yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış %79,0 ile inşaat sektöründe gözlenirken, bunu %75,8 ile hizmet sektörü izledi. Diğer taraftan sanayi sektöründe %70,1, tarım sektöründe ise %54,4 artış gözlendi.

EN YÜKSEK SEKTÖR ARTIŞI İNŞAATTA

Sektörel bazda en yüksek yıllık ortalama esas iş geliri 426 bin 45 TL ile hizmet sektöründe, en düşük gelir ise 237 bin 461 TL ile tarım sektöründe gerçekleşti. Bir önceki yıla göre gelir artışı en fazla yüzde 79 ile inşaat sektöründe oldu.

İşteki duruma göre yıllık ortalama esas iş geliri; işverenlerde 1 milyon 204 bin 791 TL, ücretli-maaşlılarda 379 bin 47 TL, kendi hesabına çalışanlarda 348 bin 45 TL, yevmiyelilerde 186 bin 682 TL olarak hesaplandı.

İBBS 2. Düzey bölgelerine göre en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 449 bin 618 TL ile Ankara (TR51) bölgesinde görüldü. En düşük gelir ise 172 bin 552 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti. Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) olurken, en düşük eşitsizlik TRB1 ve TR42 bölgelerinde kaydedildi.

GELİR GRUPLARINDA HAREKET SINIRLI

Araştırmaya göre, bir önceki yıl en düşük yüzde 10’luk gelir grubunda yer alanların yüzde 68,1’i, en yüksek yüzde 10’luk grupta olanların ise yüzde 58,9’u gelir grubunu değiştirmedi. 2024 yılında işsiz olanların yüzde 38,7’si 2025 yılında çalışmaya başladı. (ANKA)