İZBAN’da ’90 dakika’ uygulaması kaldırıldı!

GERÇEKİZMİR – İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Ağustos ayı 3. Birleşimi Meclis Başkanı Levent Yıldır yönetiminde gerçekleştirildi.

Mecliste gündeme alınmasından sonra tartışmalara yol açan İZBAN’da 90 dakika uygulamasının kaldırılması konusu konuşuldu.

CHP Grup Sözcüsü Yağmur Yurdakul Özkan, “İZBAN ücretlendirme sisteminin İzmirim Kart uygulamasından çıkartılması hususunun “İZBAN A.Ş tarafından yapılacak teknik altyapı çalışmaları tamamlanınca uygulanacaktır” şeklinde oylanmasını istiyoruz” dedi.

Komisyonlardan gelen önerge oy çokluğu ile kabul edildi. Böylece İZBAN’da uygulanan 90 dakika aktarma sistemi sona erdi.

Mecliste 90 dakika başlığı altında söz alan isimlerin konuşmalarından öne çıkan başlıklar şöyle…

“KARAR HUKUKEN YOKSUN”

AK Parti Meclis Üyesi Ercan Tekin konu hakkında söz alarak, “Bu madde ne için bu kadar acil koduyla geldi? O kadar uzun tartışmaya layık görülmeyen bir madde mi? Acil koduyla getirmek doğru değil. İZBAN hem 50’si Büyükşehir’in yüzde 50’si TCDD’ye ait olmak üzere kurulmuş kıymetli bir yapı. Günlük ortalama 250 bin kişinin kullandığı bir ulaşım ağı. Komisyona geldi, raporu inceledim. 15 Mayıs tarihli yönetim kurulu kararıyla bu karar alınmıştır deniyor. Kararları inceledim 15’inde böyle bir karar yok. İZBAN anonim şirketi. Anonim şirketinde yönetim kurulu kararları asli unsurdur. Buradaki hata şu biz burada bir karar alıyoruz, kararla ilgili hiçbir teknik rapor yok. Kararın hukuken yoksun olduğunu düşünüyoruz. İzmir’de İZBAN finansal olarak sıkıntı yaşıyorsa Büyükşehir’in de payı olduğunu unutmamak gerek. Bir karar verelim hassas bir konu ne için bunu ısrarla acil kodu ile getiriyoruz? 90 dakika gerçeğimiz var. 90 dakikayı bu sürede ne yapacağız? Nasıl bir geçiş modeli oluşturduk? Hiç birinin cevabı yok. İlgili bürokrata sordum bana çalışmamız da çözümümüz de yok dedi” diye konuştu.

KANER: YETKİ GASPI!

AK Parti Meclis Üyesi Özgür Kaner, “Sıradan madde gibi 1-2 saat içinde görüşmeye zorlanmak İzmir halkına haksızlık. İZBAN bir anonim şirketi. Bahse geçen yazıda 15 Mayıs 2025 tarihli İZBAN’ın yönetim kurulu kararını inceledik. İzmirim Kart’tan ve Halk Taşıt’tan çıkarılması ile ilgili hiçbir karar yok. Yazıda bir hukukçu olarak bir yetki gaspı olduğu kanaatindeyim. Büyükşehir’e gönderilen yazı hukuken yok hükmündedir. Her 3 konu itibariyle yetki fiyat ve tarifeleri belirleme yetkisi bizde. Büyükşehir meclisi olarak yasalarla sınırlıyız. Bizim meclisimizden net bir tarih belirlememiz lazım. Halk Taşıt’tan İZBAN’ı ayrı tutmanın hiçbir mantığı olduğunu düşünmüyorum. 90 dakika yerleşik bir sistem geçen seneler konuştuk. Bunun da gayri hukuki olduğu kanaatindeyim.

YETER: BORCA BATIK OLMA ŞÜPHESİ BULUNDUĞU BELİRTİLMİŞ!

CHP Meclis Üyesi Candaş Yeter, “İZBAN genel kurulunda görüşülen bağımsız denetim raporunu referans aldık. Kar ve zarar tablolarına yer verilmiş. İZBAN’ın 2023 yılında 1 milyar 563 milyon 168 bin TL, 2024’te 906 milyon 391 bin 898 TL dönem zararı söz konusu. Şirketin borca batık olma şüphesi bulunduğu belirtilmiş. 90 dakika ve Halk Taşıt’tan çıkma talepleri bağımsız denetim raporundaki finansal raporlar dikkate alındığından komisyonda uygun bulundu. Bir sermaye artırımı kararı alındı. 964 milyon TL tutarında.

KİŞİLİ: NE OLDU DA VAZGEÇTİNİZ?

AK Parti Meclis Üyesi Dilaver Kişili, “Hamza Dağ seçim kampanyasında 90 dakikayı geri getireceğini söylediğinde Cemil Tugay belediyenin yönettiği bazı sosyal medya hesapları var onları çok iyi bilirim. Sponsor bastığını çok iyi biliyorum. Sonrasında seçimi kazandıktan sonra 90 dakikayı getirdik bangır bangır bağırdı. Şimdi ne oldu da hızlı vazgeçtiniz? Acil kaydıyla getirilerek Tugay’ın kişisel olarak baktığı olayları bir an önce kapatma noktasında meclis gündemine getirildiğine eminim. Basın konusu da böyledir. Tugay’ın kişisel olarak çekiştiği bazı gazeteler bunların dizayn etme çabası. Tunç Soyer’in çıkan haberlerine ambargo koyma çabası. İzmir basının gündemi gerekirse her maddede söz alacağım konuşacağım. Tugay 9 Eylül Gazetesi’nin ilanını kesti.

Levent Yıldır, bu bölümde Kişili’yi, “Gündem maddesi ile ilgili konuşmanızı istiyorum. ” diye uyardı.

Kişili, “İzmir basınını dizayn etme konusunu her maddede gündeme getireceğim” dedi.

BOZTEPE: ÖZUSLU ABSÜRT ABSÜRT ŞEYLER ANLATIYORDU!

AK Parti Meclis Üyesi Hüsnü Boztepe, “İZBAN devredilemez diyor Aziz Kocaoğlu. 90 dakika uygulaması Kocaoğlu döneminde uygulamaya geçti. Türkiye’deki örnek bir ortaklıkla hayata geçen bir İZBAN oldu. Geçen dönem burada 90 dakikayı kaldırırken Mustafa Özuslu da meclisteydi. Hararetle 120 dakikayı öyle güzel anlatıyordu ki… Absürt absürt şeyler anlatıyordu. Şimdi 90 dakikayı savunuyor. 90 dakikayı savundu, bugün burada evet oyu verecek. İnsanda bir çizgi olur ya. İnsanda bir duruş olur. Tunç Bey de pişman oldu. O da başkan olsaydı geri getirecekti.

ÖZUSLU: BUNLARI SENİN YÜZÜNE ATARIM!

CHP Büyükşehir Meclis Üyesi Mustafa Özuslu, “O lafı söyleyen değerleri beyefendi sosyal demokrat olduğunu iddia ederek kendini SHP ve CHP’den kendini azat ederek AK Parti saflarına gitmeyi bir duruş olarak benimseyebiliyor. Gündemde olmayan bir konuyu hatip dile getirince ona gündeme dönün demiyorsunuz bana gündeme dönün diyorsunuz. Bunu kabul etmiyorum. Bu beyefendi söylediği ile yaptığı arasında büyük çınarın sarkacı bir o yana bir bu yana gide gele beni de kendisi gibi zannediyor. Ben bu madde ile ilgili söz almadım. 120 dakikayı savunmam kayıtlarda var. O gün için Büyükşehir Belediyesi’nin aldığı karar bu yöndeydi. CHP Grubu’nun üyesi olarak görüş beyan etmemden doğal bir şey olamaz. 90 dakika uygulaması doğru bir uygulamaydı. Konu bu değil. Gereksiz bunlar. Ben geçen mecliste dedim söylediklerinin kanıtı burada bunları senin yüzüne atarım bunları. Sen söylemişsin ben değil.

ALTINKESER: TUGAY ŞİMDİ SÖZÜNÜ TUTAMAMIŞ OLMUYOR MU?

MHP Grup Başkan Vekili Bahadır Altınkeser ise “90 dakika Cemil Bey’in de Hamza Dağ’ın da seçim vaadiydi. Tugay seçim vaadi sözünü tuttuğunu gerçekleştirdi. 90 dakika uygulamasından zarar ediyor diyoruz. İZBAN’ın zarar edeceğini hesaplayamadı mı? Biz bu müjdeyi verdik. Şimdi Tugay sözünü tutamamış olmuyor mu?” dedi.

"İZMİRLİ PAZARTESİ NASIL BİR İZBAN KULLANACAK?"

AK Parti Grup Başkanvekili Hakan Yıldız gündem hakkında söz aldığı bölümde şunları kaydetti: 

 "Kentin 1.5 yıl gündemini meşgul eden. Sayın Cemil Tugay’ın al yada ver, sonrada alın deyip bugünlerde verin dediği bir İZBAN’ı tartışıyoruz. Günde 225 bin İzmirlinin bindiği, İzmir ulaşım aksının en büyük omurgasını oluşturan bu yapıyı müzakere etmeye sınırlamak kolay değil. Biz bu konuyu Pazartesi gününden beri zaten tüm yönleriyle tartışıyoruz. Gelen önergenin yasalara uygunluğu yada talebin Yönetim Kurulu kararı olmadan gelişi başka bir tartışma konusu, kentin yaşadığı mağduriyet başka bir tartışma konusu. Bütün hatipleri dinlediğimizde nereden baksak CHP hatipleri gördük! İZBAN’ın en büyük temel sorunlarının, alınan tren hatlarının kullanılmış olan döviz cinsinden kredisiydi. Geçmiş dönemde de çok tartıştık. 2020, 2022, 2023 sermaye artırımlarını yerine getirmediğinizde, yani ödemeniz gereken parayı ödemeyerek, mutabakata varılan Vakıfbank kredisinin yatırılması gereken 10 milyon dolarlık kısmını yatırıp, geri kalanını TL cinsinden o gün için söylüyorum. Yani kurun yaklaşık 15 TL olduğu dönemlerde, TL cinsine dönmüş olsaydınız, sabit faizli bir krediye döndürmüş olsaydınız bugün kur farkından bahsetmezdiniz. Bu kararı o gün Tunç bey be ekibi verdi. Bu karada AK Parti suçlu mu? Değil. Sermayene artırımını hazır olan TCDD bekliyordu, ancak yüzde 50 ortak olan İzmir Büyükşehir Belediyesi sermaye artırımı yapmadı. Bunları neden söylüyorum. Geçmişten ödemelerinizi yapmaya yapmaya sorun büyüdü. Evet bir sorun var. Sorunun nedeni bunlar. Bugün için söylüyorum, yaklaşık 185 milyon TL, faiz hariç sübvanse edeceğimiz rakamı İzmir Büyükşehir Belediyemiz hala ödemedi. Şimdi bu tartışmalar yürürken bir taraftan Genel Sekreterimiz Sayın Eyyüp bey, İl Başkanımız Sayın Bilal bey, Sayın Milletvekillerimiz bu konun çözümü ile ilgili geçtiğimiz zamanlar da Cemil bey de dahil olmak üzere Bakan beyle görüşmeler yapıldı. Bu konuyu en ideal bir şekilde nasıl çözeriz diye. Merkezi hükümet olarak biz, yerelde de belediye görüşmeler yapıyor. Yüzde 50 ortaklık yapısı içinde en karlı, en iyi kaliteli hizmeti bir modeli nasıl geliştiririz diye tartıştığımız günlerde, tek taraflı bir yaklaşımla. Neden tek taraflı onu da söyleyeyim. 12 Mayıs’ta yapılan şirket yönetim kurulu toplantısında Büyükşehir’i temsil eden arkadaşlarımızın getirdiği bir önergedir 90 dakika. Peki gündemde var mıdır? Yoktur. Dilek temenni de ifade ettikleri, dilek temenni olarak yazılmış bir kısımdır. Peki, 15 Mayıs’ta yaptığınız genel kurulda yaptığınız mali tabloyu dikkate alarak bize ifadeler kullanıyorsunuz. Bu mali tabloyu okudular mı acaba! Bu mali tablo içerisinde inen-binen sayısının alınmadığı, ödemelerin gecikerek yapıldığı, ödeme sisteminin İZBAN tarafından sağlıklı veri alınmadığı için sağlıklı bir sürecin yürütülemediği açıkça görünüyor. 90 dakika işe ilgili de bir ifade var. Diyor ki 90 dakika uygulamasının olumlu yada olumsuz yönleriyle alakalı ‘Ulaşım Dairesi’nden görüş alınmasıdır’ diyor. Bunların hiç biri dikkate alınmamış, bunlara bakılmamış, tek taraflı bir irade beyanıyla bir sonuç ortaya konmuş. 23 Haziran’da yazılan bir yazı, verilen yetki ile bizi temsil edebilirler ancak ödeme sisteminin, izmirim kart sisteminden, halk taşıt sisteminden çıkmasıyla ilgili Yönetim Kurulu kararı olmadan uygulayamazlar. Yine başka bir süreç 23’ünde bu yazıyı yazarken bu arkadaşlar, 26 Haziran’da da bir yönetim kurulu toplantısı yapıyoruz. Peki bu toplantıda ne karar alınıyor? "Elektronik ücret toplama sistemi kapsamına giren 90 dakika halk taşıt ve izmirim kart ödeme sistemimden çıkması konusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Başkanlığı, ulaşım koordinasyon merkezinden görüş ve değerlendirme talep edilmesi…”Şimdi biz şuan görüş mü talep ediyoruz, bir değerlendirme mi talep ediyoruz bir kararı mı bekliyoruz." dedi.

AK Parti olarak nasıl çözeriz diye masada tartıştığımız günlerde tek taraflı bir irade beyanıyla 90 dakikadan çıkarıyorsunuz

2021’de Büyükşehir Meclisinde bir karar alındığını hatırlatan Yıldız, "Ödeme sistemlerini ESHOT’tan almış Ulaşım Daire Başkanlığının sorumluluğuna oradan da inavasyon şirketimize vermiştik. Yani az önce CHP Grup Sözcüsünün önergeye ekleyelim dediği konu, bu belediyenin yönetimsel beceriksizliğinin sonucudur. Bir haftadır Hukuk ve Plan-Bütçe Komsiyonlarında tartıştığımız, bununla ilgili Yönetim Kurulu karalarının gelip gittiği noktada, ısrarlı bir şekilde kararın altlığının olmadığını söylemiş olmamıza rağmen.. Peki İzmirliyi ilgilendiren kararı ne? Biz diyoruz ki bize gelen Ulaşım Daire Başkanlığına, ‘Siz, bu sistemden çıktığınızda, ne sistem sunuyoruz dediğimizde, ‘Çalışıyoruz’ dedikleri, yani nasıl bir model ortay koydukları belli olmayan bir noktada AK Parti ve MHP grubunun komisyonlarda getirdiği eleştirilere karşı bugün, önergeye bir madde eklemeye kalkıyorsunuz. Sayın başkan biz işlerimizi bu kadar ucuz ve hafif mi yapıyoruz? İZBAN’ı günde 225 bin İzmirlinin kullandığı ulaşım aksında, yarın nasıl işleyeceğini çalışmamış ana sorumlusu olan Ulaşım Dairesi başkanlığı çalışmamış. Evet siz 90 dakikadan çıkalım talebinde bulundunuz, yetkiniz yok ama Yönetim Kurulu kararı nerede diye sormamışlar. Bu 2 kişi imzayı atıp yollamış, İzmir’im karttan çıkalım diyorsunuz, peki bu işin ana sorumlusu olan Ulaşım Dairesi Başkanlığımız neden bir çalışmayı yapmamış. Şimdi bir öneri getiriyorlar. Ne bu? İZBAN bir model geliştirinceye kadar izmirim kartta kalacağız. Yani 225 bin İzmirlinin kaderini etkileyen son dakika meclise getirdiğiniz notları mı geçireceksiniz. Siz bu belediyeyi bu anlayışla mı yönetiyorsunuz? Bir İzmirli olarak bundan rahatsızlık duyuyorum. Bu anlayışla İZBAN’I mı iyileştireceksiniz? Peki bugün günlük 225 bin yolcu binmesine rağmen ilk 25 TL’yi İZBAN’a ödemiyorsunuz ama aradaki farkı ödemenize rağmen zarar eden bu yapıda, insanlar niye biniyor İZBAN’a, 90 dakikadan faydalandığı için. Şimdi bu insanlar, 90 dakika yok diye ESHOT’a binmeye karar verdi, bununla ilgili bir çalışma yapabiliyor mu? Yapamıyor. Çünkü raporda yazıyor, inavasyon şirketimizden veriler alınamıyor. Nerede hangi yolcu biniyor, nasıl biniyor, kaç km gidiyor. Bunları alamıyor. Bir taraftan İZBAN’ı gerçekten de AK parti olarak nasıl çözeriz diye masada tartıştığımız günlerde tek taraflı bir irade beyanıyla 90 dakikadan çıkarıyorsunuz. Bu karar bakımından hukuka aykırıdır, yönetim kurulu kararı yoktur. Bugün getirdiğiniz çözümle İZBAN’ı daha çok batağa mı sürüklüyorsunuz, İzmirliyi bir bilinmezliğe mi götürüyorsunuz yoksa kara mı götürüyorsunuz gelip bize anlatsınlar! Bu karar aceleci, yanlış, hem hukuken hem de işlevsel bakımdan eksikliklerle dolu bir karardır. Komisyona iadesini talep ettik ancak iradeniz olumsuz olacak belli artık bundan sonra İzmirli Pazartesi nasıl bir İZBAN kullanacak Sayın Başkan açıklarsa memnun oluruz."

İNANÇ: İZBAN SİSTEME ZARAR ETTİRİYOR!

CHP Grup Başkan Vekili Altan İnanç konu ile ilgili, “Konu tartışılmasın demedim. Konuştuğumuz konu İZBAN sisteminin 90 dakikadan çıkarılması konusu. Niye bunu konuşuyoruz? Çünkü İZBAN sisteme zarar ettiriyor. İZBAN’ın zararı nedeni ile konuşuyoruz. İZBAN uygulaması muhalefet sözcülerinin de söylediği gibi gerçekten merkezi hükümetle yerel yönetimin birlikte yaptığı başarılı uygulamadır. Kent ulaşımına da ciddi katkı koymaktadır. İzmir trafiğinin yüzde 20’sini İZBAN ile çözüyoruz. Geri kalan sistemi de ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ metro sistemiyle çözmüyoruz. Dolayısıyla 90 dakika İzmirlinin bütçesine katkı devam ediyor sadece yüzde 20’lik kısmında düzenleme yapıyoruz” açıklamasında bulundu.

İnanç’ın söz aldığı kısımda şunları kaydetti: 

2005 yılında belediyemiz ile TCDD arasında imzalanan protokol ile en düşük biniş ücretinin belirlendiği formül ile belirlenmesinde anlaşma sağlandığı ancak günümüzde uygulanmadığı görüldü. Bizdeki biniş ücreti 25 lira. Dolayısıyla yine sübvanse etmeye devam ediliyor. Bu konuştuklarımız ülke ekonomimizin de nereden nereye geldiğinin özeti. Dövizle alınan krediyi Türk lirasına döndürseydik kaç lira faiz ödeneceğine baktınız mı? Bir sorun olduğu için bu uygulamaya geçilmek zorundadır. Taşınamayacak noktaya geldiği için aciliyet göstermektedir. Ben bu 186 kişilik meclis yapısında hiçbiriniz diğerinden daha az vicdanlı olduğu kanaatini taşımıyorum. Alınan kararları vicdan muhasebesi üzerinden tarif etmeyiniz. Hepimiz kent için doğru şeyler yapmaya çalışıyoruz. Dünya ve ülkemiz değişiyor. İZBAN iyi gitmiyor ama hiç değişmesin. Aklını kullanan mantığını kullanan insanlar yanlış giden şeyi düzeltmek isterler. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti devletinin hükümeti devleti ne kadar temsil ediyorsa yerel yönetimlerde o kadar devleti temsil ediyordur. Bu proje uzun yıllar devam ettirilsin ve kentin uzun yıllar trafik yükünü çeksin diye bu tartışmaları yapıyoruz. yarın hiç kimse İZMİRİM kart ile İZBAN’a binemeyecek değildir. Uygulayıcıların deneyerek doğru oluru da yürüteceği bir sistemdir.

YILDIR: BU KADAR YOLCUNUN MEVCUT HAT KAPASİTESİYLE TAŞINMASI MÜMKÜN DEĞİL

Başkan Vekili Levent Yıldır ise şunları kaydetti:

İZBAN araçlarının toplam 136 kilometrelik bir alanda çalıştığını söyleyen Yıldır, “Bu durumda araçların periyodik bakım süreleri çok hızlı şekilde doluyor. İhtiyaç olan 25 adet sette alınamıyor. Kritik verileri sağlayan parçalar ise yurtdışından yüksek maliyetle ithal ediliyor. Dokuzlu bir set beklerken altılı ya da üçlü setin gelmesi ve yolcu yoğunluğunun fazla olması sorun oluyor. İZBAN’da bu bakımlar ve onarımlar yolcuların güvenliği için yapılması zorunlu olan şeyler. 2025 yılında bakım onarım seferberliği yapıldı. 2026 yılında da bu devam edecek. Gecikme ve tahliyelerin sorunları ise ulusal hat üzerinde diğer taşımacılık şirketlerinin araçlarının da aynı hatları kullanması ve onun getirdiği sinyalizasyonla birlikte alt yapı sorunlarından etkilenen İZBAN araçları. Tek hat işletmeciliği yapılmadığı için iptal yaşandığı belirtiliyor. Faal halde bulundurulması için kapasitesinin üzerinde sürelerle 10-15 yıllık setlerde arıza sıklıkları artıyor. Sürdürebilir olmaktan uzak noktaya düşmesinin birkaç nedeni var. Protokolde belirlenen fiyatların belirlenememiş olması. TCDD’ye ödenmesi gereken bakım bedelleri ve onlara yapılan zamlar. Ücretlerinin belirlenmesi için sürdürülebilir olması için fizibilite raporu hazırlanıyor. Hazırlanan protokolde; taşıması öngörülen yolcu sayısı 200 milyon deniyor. Bu kadar yolcunun mevcut hat kapasitesiyle taşınması mümkün değil. Yapılan protokolde 200 milyon dolar bilet geliri ve demiryollarına ödenmesi gereken miktar bilet gelirlerinin yüzde 5 olmasına karar verilmiş. 2024 bir yılda taşınan yolcu sayısı 82 milyon. Yaklaşık yüzde 15’i ücretsiz. Bilet geliri 22.18 milyon dolar olmuş ve TCDD’nin fatura ettiği hat kiralama bedeli protokole göre yüzde 5, 7.56 milyon dolar.