İspanya ve Portekiz'de elektrikler neden kesildi?

İspanyol elektrik şebekesi operatörü Red Electrica (REE), olayın bir siber saldırıdan kaynaklanmadığını açıkladı. Ancak İspanya Yüksek Mahkemesi, olayın nedenini belirlemek üzere soruşturma başlatacağını duyurdu.

KESİNTİNİN TEKNİK ARKA PLANI

Red Electrica'nın Pazartesi gecesi yaptığı açıklamaya göre, sistemde “güç akışında şiddetli bir salınım” yaşandı ve bu durum "çok ciddi bir üretim kaybı"na yol açtı. Aurora Energy adlı analiz şirketine göre, sistemin frekansı nominal değeri olan 50 Hz’den 49.85 Hz’e düştü ve bu da acil durum protokollerini tetikledi.

Uzmanlara göre bu frekans düşüşü, Fransa'nın güneyi ya da İspanya iç kesimlerindeki yüksek gerilim hatlarında yaşanan fiziksel bir arıza, ani üretim kaybı ya da atmosferik bir olay nedeniyle başlamış olabilir. Bu kayıp, sistemin tolere edebileceği sınırları aşınca İspanya'nın Avrupa enerji sisteminden ayrılmasıyla sonuçlandı. Bunun ardından hem İspanyol hem de Portekiz şebekeleri çöktü.

Kesinti anında İspanya, Fransa ve Portekiz'e elektrik ihraç ediyordu. Fransa’ya olan ihracat, saat 12:35’te (yerel saat) 868 megavat seviyesinden sıfıra indi.

GÜNEŞ ENERJİSİNDEKİ ANİ DÜŞÜŞ

Olay sırasında İspanya’nın elektrik üretiminin yüzde 59’u güneş enerjisine, yüzde 12’si rüzgar enerjisine, yüzde 11’i nükleere ve yüzde 5’i doğalgaza dayanıyordu. Ancak 12:30 ile 12:35 arasında, güneş enerjisinden elde edilen üretim beş dakika içinde 18 GW’tan 8 GW’a düşerek yüzde 50’den fazla azaldı.

Enerji sektöründen bir kaynak, bu ani düşüşe karşı yeterli “sabit üretim” (nükleer, doğalgaz, hidroelektrik gibi) bulunmadığını belirtti. Başka bir sektör yetkilisi ise şebekenin “düşük ataletle” çalıştığını ve böyle durumlarda sistemin üretim düşüşünü dengeleyemediğini söyledi. Bu da tüm sistemin çökmesine yol açtı.

ELEKTRİK YENİDEN NASIL VERİLDİ?

"Black start" adı verilen süreçle, enerji santralleri tek tek yeniden devreye alındı ve şebekeye bağlandı. İspanya, kesintinin ardından doğalgaz ve hidroelektrik santrallerini devreye sokarak ve Fransa ile Fas’tan elektrik ithalatını artırarak yeniden enerji sağlamaya başladı.

YENİLENEBİLİR ENERJİ TARTIŞMASI

Bu olay, güneş ve rüzgar gibi kesintili yenilenebilir enerji kaynaklarının şebekeleri daha savunmasız hale getirip getirmediği tartışmalarını gündeme getirdi. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, ülkede fazla yenilenebilir enerji üretimi gibi bir sorun olmadığını ifade etti. Ancak uzmanlar, Avrupa’da güneş enerjisi kapasitesinin hızla artmasının bazı dönemlerde şebekelerde dengesizliklere neden olabileceğine dikkat çekiyor.

İngiltere’deki Portsmouth Üniversitesi’nden enerji sistemleri mühendisi Prof. Victor Becerra, olayın modern enerji sistemlerini yönetmenin ne kadar karmaşık hale geldiğini ve yenilenebilir kaynakların entegrasyonunun dikkatle planlanması gerektiğini gösterdiğini söyledi.