İzmir Tarihi Liman Kenti adım adım UNESCO'ya!

2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil olan, Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nın da içinde olduğu İzmir Tarihi Liman Kenti'nin kalıcı listeye girmesi için çalışmalar devam ediyor. Kentin tüm paydaşlarıyla, alanında uzman kişilerle ilerleyen süreçte, önemli bir aşamaya gelindi. “Upstream” süreci olarak adlandırılan, Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) uzmanlarının ön değerlendirme ve saha gezisi yapacağı sürecin öncesinde İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı tarafından toplantı düzenlendi. İzmir İktisat Kongresi Binası'nda gerçekleşen toplantıya; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, İzmir Vali Yardımcısı İsmail Çorumluoğlu, Konak Belediye Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu, Konak Kaymakamı Gökhan Görgülüarslan, İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz, Kültür ve Turizm Bakanlığı bürokratları, ICOMOS ve UNESCO yetkilileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokratları ile çeşitli kurum ve kuruluşların yöneticileri katıldı.

 
Tugay: Hepimiz çok istiyoruz
Konuya verdikleri önem nedeniyle belediyede yeni bir yapılanmaya giderek Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’nı kurduklarını ifade eden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, “Bir İzmirli olarak İzmir'in 8 bin 500 yıllık tarihinin ne kadar değerli olduğunu biliyorum. Aslında İzmirlilerin tamamı bunu bilir. Eşsiz bir tarihi ve kültürel mirasa sahibiz. Bu mirası korumak, bu değerleri geçmişten geleceğe taşımak için önemli çalışmalar yapmamız gerektiğini de biliyoruz. Amaçlarımızdan biri de İzmir Tarihi Liman Kenti'nin UNESCO Dünya Mirası Kalıcı Listesi'ne alınmasını sağlamak. Hem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak, hem de TARKEM Yönetim Kurulu Başkanı olarak bu sürecin bir parçasıyım. İzmir'in bu konuyla ilgili bütün dinamikleri, akademisyenlerden bürokraside yer alan görevlilerimize kadar, sivil toplum kuruluşlarımızdan valiliğimize, bakanlığımıza, İl Kültür Müdürlüğü'müze kadar herkes bu sürecin gönüllü ve çalışmaya hazır bir paydaşı. Biz üzerimize düşeni yapmaya hazırız. Zor bir süreç, belki gecikmiş bir iş. Halen gün yüzüne çıkarılmayı, koruma altına alınmayı bekleyen önemli bir mirasımız var ve orada duruyor. Bunun için bunun değerini bilen, korumak için çaba gösteren herkese teşekkür ediyorum” şeklinde konuştu. 
 
Çorumluoğlu: Herkes elindeki bütün gücü buraya sarf etmiş durumda
İzmir Vali Yardımcısı İsmail Çorumluoğlu, “2000 yılında başlayan bu serüven devam ediyor. İzmir'de birliktelikle devam ediyor. Siz belli değerlere, kültürel mirasa sahip olabilirsiniz ama bunu değerlendirecek ruha ve insan kaynağına da sahip olmanız gerekiyor. Burada bu birlikteliğin sağlandığına, bu ruhun yaratıldığına inanıyorum. Herkes elindeki bütün gücü buraya sarf etmiş durumda” dedi.

 
Mutlu: Mirası geleceğe kesintisiz iletmek bir görev
Konak Belediye Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu, “Konak'ın çok değerli bir parçasının bu listeye girmesinin önemli olduğunu biliyorum. Bu buluşmanın da sürecin ivmesini artıracağına inancım tam. Geçmişten aldığımız mirası geleceğe kesintisiz iletmek bir görev. Görevimiz kıymetli. Konak Belediyesi olarak bu mirasa sahip çıkacağımıza kimsenin şüphesi olmasın” diye konuştu.
İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz ile Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri süreçle ilgili yapılan çalışmalar hakkında bilgiler verdi. Başvuru süreci, geçici ve kalıcı liste hakkında açıklamalarda bulunuldu.

Tarihi Liman Kenti
Bugün tarihi İzmir olarak adlandırılan ve İzmir’e antik liman kenti olma özelliği sağlayan bölge, 19. yüzyılda bu liman kentine bir giriş kapısı olarak inşa edilen Konak Pier’den başlayarak Kadifekale’ye kadar uzanıyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde Tarihi Liman Kenti başlığıyla yer alan alanda Konak Meydanı ve Saat Kulesi gibi İzmir’in öne çıkan sembolleri bulunuyor; ayrıca zaman içinde iç limanın dolmasıyla genişleyen Kemeraltı Çarşısı ile dünyanın en eski ve en büyük açık hava alışveriş merkezlerinden birini de barındırıyor.
 
Süreç 2018’de başladı
İzmir Tarihi Kent Merkezi’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmesinde ilk adım olan Geçici Liste’ye girme süreci, 2018 yılı Aralık ayında İzmir Valiliği ve İzmir Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle resmen başlatıldı. “The Historical Port City of İzmir” temasıyla oluşturulan söz konusu başvuru dosyası 27 Mart 2019 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edildi ve 14 Nisan 2020 tarihinde UNESCO Dünya Miras Komitesi tarafından kabul edildi.

İzmir Tarihi Liman Kenti temasıyla geçici listeye girilmesinin ardından, Yönetim Planının oluşturulması ve UNESCO Dünya Miras Listesi için adaylık dosyasının hazırlanmasına yönelik çalışmalar 2020 yılında başlatıldı. İzmir Tarihi Liman Kenti Adaylık Dosyası, İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı uzmanları tarafından, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nden akademisyenlerin katılımıyla oluşturulan 10 kişilik Bilim Kurulu’nun iş birliğiyle hazırlandı.
İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Yönetim Planı, 29 Haziran 2022 tarihinde Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Yönetim Planı ile paralel olarak adaylık dosyası 30 Aralık 2022 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edildi. Devam eden süreçte, İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Yönetim Planı ve UNESCO Dünya Miras Listesi için adaylık dosyasının tanıtımına ve uygulanmasına yönelik çalışmalar yürütülmeye devam ediliyor. Bu doğrultuda yürütülen çalışmalar kapsamında; İzmir Tarihi Liman Kenti’nin potansiyel Dünya Miras Listesi adaylığı için ICOMOS tarafından yürütülen Upstream Process çalışmasının misyon ziyareti 05-09 Mayıs 2025 tarihlerinde yapılıyor.