Kooperatif davasında 2. gün raporu: Kim/ne savunma yaptı?

Asena TUNCA/GERÇEKİZMİR - Kamuoyunda ‘kooperatif davası’ olarak anılan İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden İZBETON’da yolsuzluk yapıldığı iddiası üzerine başlatılan soruşturmada geçtiğimiz 19 Eylül Cuma günü görülen ilk duruşmanın birinci oturumunun ardından bugün duruşmanın ikinci oturumu gerçekleştirildi. 

İLK GÜN NELER YAŞANDI?

Aliağa Şakran Cezaevi Yerleşkesi’nde görülen davanın ilk duruşmasının birinci oturumunda 11 tutuklu sanık savunma yaptı. Önceki dönem İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu ve eski İZBETON Genel Müdür Heval Savaş Kaya gibi isimler mahkemede ifade verdiler. Duruşmaya CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in yanı sıra partinin en üst kademe yöneticileri, CHP İzmir İl Örgütü, belediye baaşkanları, milletvekilleri ve çok sayıda siyasi parti temsilcileri de katıldı.

Geniş güvenlik önlemlerinin alındığı mahkemeye basın mensuplarının telefon ve laptop gibi eşyaları ile giriş yapmasına izin verilmedi. Mahkemenin İzmir Adliyesi’de yapılması talebi reddedildi.

Mahkeme duruşmanın pazartesi devam etmesine karar verirken bugün tutuksuz sanıkların ve müştekilerin ifadeleri dinlenecek. Duruşmanın salı ve çarşamba günleri de devam etmesi bekleniyor.

DURUŞMANIN 2. OTURUMUNDAN NOTLAR

Duruşma 09:40 itibariyle kimlik tespiti yapılarak başladı. Sanık yakınları, sanıkları alkışlarla karşıladı. Sanıklar yakınlarına el sallarken mahkeme heyeti 'burası mahkeme salonu' diyerek alkışları engelledi. Ardından tutuksuz sanıkların ifadelerine geçildi. Tutuksuz sanıkların bir bölümünün savunmaları dinlenirken duruşmanın üçüncü oturumu yarın 09:30'da yapılacak ve sanıkların savunmaları alınmaya devam edilecek. 

CHP ANKARA İL BAŞKANI ERKOL'UN OĞLU FIRAT ERKOL'UN İFADESİ İÇİN TIKLAYINIZ

YÜCEL ERTEN HAKİM KARŞISINA ÇIKTI!

GÜRKAN ERDOĞAN SAVUNMA YAPTI!

HÜSEYİN CENGİZ, CEMİL TUGAY'I HEDEF ALDI: HAYALLERİ YIKTI!

"TUGAY İŞ İNSANLARINA SERZENİŞTE BULUNDU... BİZ EL ATTIK KENDİMİZİ NEZARETHANEDE BULDUK"

Tutuksuz sanıklardan İZTO Meclis Üyesi Halil Telli: İZBB meclisinden bu iş yapılabilir kararı çıktı. İZBB’de 13 yıldır ihale edilen bir yere talip olarak böyle bir sorunun içine girerek bir bakıma zararın durmasına katkı sağladık. Takdir beklerken nezarete düştük. Kamu zararı oluşmadığı gerekçesiyle yakın zamanda yeni rapor verilmiş. Karşımızda bir irade bu işi bitirmemek için canhıraş çalıştı. Ellerinden gelen her şeyi yaptılar. Belediye başkanı açılışa geliyor. Salıcı, Böke, Tugay merasimlere geliyor. Bu projelerden övgüyle bahsediyor. Kentsel dönüşüm daire başkanı ‘7 ay sonra haberim oldu’ diyor. Başkanlığın denetim elemanları sahada bizi denetliyor. Sözleşme İZBETON’da olsa da denetim İZBB’de. Kentsel dönüşüm daire başkanına sormak lazım, 7 aydır elemanlarının nerede olduğunu bilmiyor muydu? Bizi taraf gördüler kabullenmediler. Öksürsek duyulacak mesafeden bize e-posta attırdılar. Beklettiler. Plastik konteynerlerde işçiler 3 gün bekletildi. İş yaptırmadılar. Çalışmaya çalıştık. Başkana ‘beton kesme lafını ağzınıza almayın sağlam olduğunu biliyorsunuz yapmayın’ dedik. Eksik dediklerini tamamladık. Video kayıtlarına bile bakmadılar. Heyet raporu var ‘inşaat yıkılmaz’ diye. Daire başkanı yıkım talimatı verdi. Ege Üniversitesi’nden gelen ekipler bir gün sonra gelmedi. Celal Bayar Üniversitesinden rapor almaya çalıştık olmadı. 40 katır mı 40 satır mı dediler. İzmir’in en sağlam binalarından birinde beton kestik biz. İçimiz yandı, zorumuza gidiyor. Hesap vermesi gereken vermiyor, ben hesap veriyorum. 6 ay dolgu toprağı atamadık, attırmadılar. İnsanlar 6 ayda bina yapıyor. İşlemlerimiz engellendi.

Mahkeme başkanının ‘husumet var mı?’ sorusu üzerine konuşmasına devam eden Telli, “11-12 sene kentsel dönüşüm daire başkanı ihale edememiş olabilir. 13 ay sonra İZEBETON’a devredilince yapılabilir hale geldi. Ben ‘kurum içi çatışma var’ dedim. Engelleme konusunda aklıma başka bir şey gelmedi" dedi. 

Telli savunmasının devamında, "Tunç Başkanı sadece medyadan tanırım. Bu işi başarabilseydi Türki’ye model olacaktır. Bu dava bana göre hukuki ihtilaf. İzmir’in kangren olmuş sorunları var. Böyle giderse İzmir Türkiye’nin en büyük köyü haline olmaya aday.

Cemil Tugay, ‘İzmir’in yığınla sorunu var el atmıyorsunuz diye iş insanlarına serzenişte bulundu. Biz el attık kendimizi nezarethanede bulduk. Şu an İZBB feshetti ama iyi niyet protokolü konuşulacak. Sözleşmeyi İZBETON’da yapıyoruz İZBB bürokratları avukatları devrede. Sözleşme ayakta. Umut ediyorum perşembe günü başkanımız Cihangir Lübiç ile çıkarız. Ben de mağdurum. Mağdur ve sanık aynı kişide birleşebilir mi? Yapmadığım bir şeyden burada olmaktan üzüntü duyuyorum." ifadelerini kullandı. 

EŞREFPAŞA BAŞHEKİM YARDIMCISI KARADOĞAN: BENİM İLGİLENDİĞİM KONU HASTANE

İzmir Büyükşehir Belediyesi Eşrefpaşa Hastanesi Başhekim Yardımcısı Gaffar Karadoğan: Eşrefpaşa Hastanesi Kardiyoloji uzmanıyım. Eşrefpaşa Belediye Hastanesi Sağlık Bakanlığı’na bağlı olmayan tek kuruluştur. B uda hekim istdihdamını zorlaştırmaktadır. Belediye iş yeri hekimi olarak tahsisle görevlerine devam ettirir. Ben de belediye şirketinde iş yeri hekimliği yaptım. Hastanede göreve başlayınca bize yönetim kurulu üyeliği verildi. Ben görevimi yaparken İZBETON yönetim kurulu üyesiydim. Yönetim kurulu üyesi olmak 2025’te de vardır, 2015’te de şimdi de vardır. Kararlarda yıllık iznim nedeniyle imzam yoktur. Kararlar geldiğinde okuyordum. Tunç Başkanı da beğeni ve takdirle izliyordum. Benim ilgilendiğim konu hastanedir.

TERLEMEZ: BİZE YER TESLİMİ DAHİ YAPILMADI

Merter İnşaat temsilcisi Ahmet Terlemez ifadesinde şunları kaydetti:

1 ay içinde inşaat alanının teslim edilmesi gerekiyordu. İZBETON tarafından yerin teslim edilmeyeceğine ilişkin yazı gönderdiler. 1 yıl geçti yer teslim edilmedi. 1,5 yıl geçtiği için sözleşmenin feshedilmesini istedik. İddianamede inşaatın yüzde 8 tamamlanması gerektiği ifade ediliyor ama bize yer teslimi dahi yapılmadı. Egeli İş İnsanları Kooperatifi’nin tek taraflı fesih hakkımız vardı. Kooperatifin alt yüklenicisiydim. Kooperatif başkanını bir kez gördüm.

TEMİZ: SÖZ KONUSU KOOPERATİF İLE İLİŞKİN BULUNMAMAKTADIR

Eski İzmir Büyükşehir Belediyesi, Daire Başkanı Ahmet Ata Temiz: 2002-2024’te İZEBETON Yönetim Kurulu üyesiydim. Şu an görevim bulunmamaktadır. Söz konusu kooperatif ile hiçbir ilişkim bulunmamaktadır. 30.03.2023’te genel kurul raporunda görevliydim.

DAİRE BAŞKANI ÖZEŞ: SÜRECİ BASINDAN TAKİP EDİYORDUK

ESHOT Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Belma Özeş: Şahsıma yöneltilmiş suçlamaların içerik ve dayanağını anlayabilmiş değilim. Sözleşmelerin imzalanmasında yetki ve dahlim yoktur. Operasyonel süreçlere dahil olmadım. Nitelikli dolandırıcılık gibi onur kırıcı bir suçlama şahsımı üzmüştür. Bahsi geçen kimseyi tanımıyorum. Şahsım veya bir başkası adına menfaat sağlayacak bir eylemde bulunmadım. Hangi hareketimle aldatmışım onu merak ediyorum. Protokol düzenleme yetkisi İZBETON genel müdürlüğündeydi. İnşaatların durması hakkında kısa bilgiler alıyordum. Süreci çoğunlukla basından takip ediyorduk.

BİRKAN ACAR: KOOPERATİF ÜYELERİNİ VE BAŞKANLARINI TANIMIYORUM!

Eski İZSU Daire Başkanı Birkan Acar: 1 Temmuz sabahı gelen telefonlardan gözaltına duyduk. İZBETON Yönetim Kurulu üyesiydim. 2023’ün 3. Ayından 2024’e kadar görev yaptım. Daire Başkanı idim. 30 Mart 2023’teki kararda imzam yok. Kooperatifçilik modelini önceden biliyorduk. Tunç Başkan’dan sonra daha iyi gördük. Kooperatif üyelerini ve başkanlarını tanımıyorum. Biz İZBB’de hiçbir teftiş sürecine girmeden direkt kolluk ve hakim karşısına çıktık. İzinde olduğum için kararda imzam yoktur. Ara ara İZBETON yönetim kurulu üyeleriyle konuşuyorduk. Herhangi bir Sayıştay sorgusuna tabi tutulmadık.

BURHAN ERGÜL: NE İLE SUÇLANDIĞIMI ANLAMADIĞIM İÇİN SUÇLAMALARI KABUL ETMİYORUM

ESHOT Genel Müdür Yardımcısı Burhan Ergül: Ne ile suçlandığımı anlamadığım için suçlamaları kabul etmiyorum. İZBETON Yönetim Kurulu üyesiyim. Hiçbir kooperatif üyesi ile ilişkim yoktur.  Sayıştay bulgusu üzerine İZBETON Genel Müdürü’ne yetki verildi. Sürece ilişkin bilgilendirilmedim.

"YENİ BELEDİYE YÖNETİMİ HAKSIZ BİR ŞEKİLDE SÖZLEŞMELERİ FESHETTİ"

İZTO Yönetim Kurulu Üyesi Çağlar Kalkan: Kendimi değil kooperatifi savunmayı uygun gördüm. İzmir’in kangren olmuş bir sorununu çözmek için bir araya geldik. Kentsel dönüşüme katkı sağlamak için adına kooperatif kurduk ve İZBETON ile sözleşme imzaladık. Arsa sahibi İZBB alt yüklenici İZBETON olduğundan denetim kentsel dönüşüm daire başkanlığındaydı. Başlarda diyalog ile sorunu çözebileceğimizi düşündük. Kurum yetkilileri hiçbir cevap vermedi. İlk günden itibaren kendi iç dinamikleriyle çözülebilecek sorun çözülmedi. Bu en basit tabir ile kindir. Yeni belediye yönetimi gelene kadar 3 blok inşaat yapılmıştır. Yeni belediye yönetimi haksız bir şekilde sözleşmeyi feshetti. Mağdur bizleriz. Her yıl ibra edilen bizler yargılanmaktayız. Kamu zararı İZBB ve İZBETON arasındaki sözleşme feshedilmediği için gerçekleşmemiştir. Mağdurlardan biri benim eşim. Hayatımızı birlikte yaşadığımız kişileri mi dolandırdık? Soyer ve Kaya’nın ifade ettiği gibi kooperatif mağdurları oldu. Yeni belediye ile yapılan iyi niyet protokolü ile süreç devam ediyor. Bu Perşembe genel kurul yapacağız. Onay verilmesi halinde 173 kişinin mağduriyeti giderilecektir.  Ne ben ne kooperatif yönetimi bir suç işledik.

"ZARARIN SEBEPİ KENTSEL DÖNÜŞÜM DAİRE BAŞKANLIĞI"

Tutuksuz sanık müteahhit Ahmet Kantek’in ifadesi şöyle:

Biz bu işe başlarken siyasi bir konunun ortasına düşmüştük. Beton dökmeye 6 ay sonra vakıf olabildik. Benim yaptığım Örnekköy-3 kooperatiflerin ilki. Kentsel dönüşüm, İZBETON ve kooperatif yöneticilerinin altında çalıştık. Literatürde görmediğim uygulamalara maruz kaldık. Mobbing ve kasıtlı engellemelere maruz kaldığımızı düşünüyorum. Kentsel dönüşümdeki arkadaşların yetkinlikleri İZBETON’dakilerin tecrübesizliğini düzeltmek yerine perçinledi. Kentsel dönüşüm daire başkanlığındaki arkadaşlarla inşaatın en temel kurallarını bile 15 gün tartıştık. Dünya inşaat literatüründe olmayan uygulamalarla karşılaştık. 5 mm’lik hata payı üzerinden bize mobbing yapıldı. Yarım santimetre kayma olan her binayı yıksak İzmir’de bina kalmaz. Bize açıklama yapmıyorlardı.

Kentsel dönüşüm daire başkanlığının yapması gerekenleri daha doğrusu benim yapmamam gerekenleri biliyorum. 1200 noktanın hangisinde 2 santimetre hatamız var. Denetlemek için 20 kişilik ekip varken, biz beton sulama anlarının fotoğraflarını çekiyorduk. Bir gün bir arkadaş fotoğrafı unuttuğundan inşaat 45 gün durduruldu. Bugünleri mi tahayyül ediyordu kentsel dönüşüm daire başkanlığı? Şantiyede görevli işçiden çok denetim görevlisinin olduğu anlarda bahsediyoruz. Arzu Hanım’a yalvardım. Beni ‘beceriksiz müteahhit’ olarak nitelendirdi ve yıkım kararı çıktı. Yıkımın gerekçesi hatalı beton ve eksik demir.  Kirişleri, kolonları tek tek kaydettik. Bugünkü belediye başkanı o zaman Karşıyaka’da zabıtalarla inşaatı mühürledi. Ege Üniversitesi’nden hocalar inceleme yaptı. Sabah bölüm başkanı Şemsi Bey ‘devam edemeyeceğiz’ deyip telefonu kapattı.

Bilimsel rapor olmayınca bu iftiradan kurtulamayacağımı anladım. Sözleşme karşılıklı feshedildi. Sözü geçen bahisle ilgili zamanda benim bir yetkim bulunmamaktadır. Biz siyasi bir tartışmanın ortasında kalanlarız. Cemil Bey dahil o zaman kentsel dönüşümün ihtiyaç olduğunu belirtti. Burada bir zarar ziyan varsa sadece kooperatif üyelerine aittir. Buna sebep olan tek kurum da kentsel dönüşüm daire başkanlığıdır.

"İDDİANAMEYİ OKUDUM SUÇU ANLAMADIM!"

Tutuksuz sanık Egeli İş İnsanları Kooperatif Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Aydemir: İddianameyi tekrar tekrar okudum hala ne yaptım da nitelikli dolandırıcılık suçu işlediğimi anlamadım. 6 tane kooperatif var ve hepsinin durumu farklı. Burada hepsi aynıymış gibi görülüyor ben son kurulan kooperatifin üyesiyim.( Egeli İş İnsanları Kooperatifi)

5 Nisan 2024’te inşaat ve ruhsat sürecine değinildi. 5 Nisan 2024’te İZBB tarafından Karabağlar Belediyesi’ne ruhsat başvurusu yapıldı. Başvuru için evrakların tam olması gerekir. Genel kurulda mali durumumuz ibra oldu. 2 Temmuz 2024’te kentsel dönüşüm daire başkanı Arzu Özçelik’in de bulunduğu bir toplantı gerçekleştirildi. Niyetin İZBETON’da olan projenin Egeşehir’e devredilmesi olduğu söylendi. 11 Temmuz’da ruhsat başvurusu eksiksiz yapıldı. Sonra öğrendik ki İZBB başvuruyu geri çekmiş. İşler İZBETON’dan alınıp kentsel dönüşüm daire başkanlığına geri gönderilmiş.

25 Temmuz’da noter yoluyla sözleşme feshini kabul etmediğimizi belirttik. Bakanlık yazısı yoluyla sözleşmeyi tek taraflı feshettiler. 22 Temmuz 2024’ten itibaren yapılan görüşmelerde ne İZBB ne de kentsel dönüşüm daire başkanlığından yanıt alamadık. Gecikmeden dolayı bu işin bitirilmemesine kim nasıl karar veriyor bilmiyorum. Hak sahiplerinin mağduriyetine sebep olacağımız söyleniyor lakin daha önümüzde 3 yıl vardı. Dolandırıcılık ve kamu kurum ve kuruluşlarını zarara uğratmakla suçlanıyorum. Suçlamaları reddediyorum.

NE OLMUŞTU?

İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı 1 Temmuz'da İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki İZBETON AŞ'de taşeron şirketler eliyle yolsuzluk yapıldığı iddiası üzerine soruşturma başlatmıştı.

Bu kapsamda Sayıştay raporu, mülkiye müfettişi raporu, bilirkişi raporlarına istinaden "ihaleye ve edimin ifasına fesat karıştırma" ve "nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla 157 şüpheli hakkında gözaltı kararı verilmişti.

Soruşturma kapsamında Tunç Soyer dahil 60 kişi tutuklamıştı.

Soruşturma kapsamında eski belediye başkanı Tunç Soyer ve CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu’nun da aralarında bulunduğu şüpheliler hakkında iddianame hazırlanmıştı.

İddianamede; Örnekköy 3'üncü etap, Örnekköy 4’üncü Etap, Gaziemir-Aktepe/Emrez Mahallesi 1'inci Etap, Karabağlar 3’üncü Etap ve Karabağlar 4’üncü Etapta kat karşılığı inşaat işlerinde usulsüzlük yapıldığı yönünde bildirilen suç duyuruları sonucunda 449 mağdur, 7 şikayetçi, Maliye ve Hazine Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İZBETON A.Ş.'nin suçtan zarar gören olarak tespit edildiğine yer verildi.

3 FARKLI İDDİANAME HAZIRLANDI

İZBETON AŞ'ye yönelik soruşturma kapsamında 3 farklı iddianame hazırlandı. Savcılık tarafından 'asfalt kaplaması, yol ve inşaat bakım onarım ve yenileme işlerindeki' yolsuzluk iddiasıyla hazırlanan iddianame, İzmir 28'inci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında; 44 kişi hakkında 3 yıldan 14 yıla kadar hapsi istendi. Yine başsavcılık tarafından 'iş makinesi ve araç kiralanması hizmet alımı' işlerine yönelik iddianame, İzmir 17'nci Asliye Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi. Bu iddianame kapsamında da 56 kişi hakkında 3 yıldan 12 yıl 3 aya kadar hapis cezası talep edildi.

45 YILA KADAR HAPİS İSTEMİ

Tunç Soyer, Şenol Aslanoğlu ve Heval Savaş Kaya'nın da aralarında bulunduğu 11'i tutuklu 65 kişi hakkında ise 'İştirak halinde ve zincirleme şekilde kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle nitelikli dolandırıcılık', 'Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak nitelikli dolandırıcılık', 'Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında nitelikli dolandırıcılık' ve bu suçlara teşebbüs suçlarından 3'er yıldan 45'er yıla kadar hapis cezası istemiyle iddianame hazırlandı. İddianame, İzmir 23'üncü Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edildi.