Zona Varisella Zoster adı verilen bir virüsün neden olduğu döküntülü hastalıktır.  Varisella Zoster çocuklarda suçiçeğine, yetişkinlerde ise Zona ya da Herpes Zoster hastalığına neden olur. 

Zona en sık 50 yaşından sonra görülmektedir. Daha önce suçiçeği geçirmiş ya da aşılı dahi olsa suçiçeği ile temas etmiş kişilerde rastlanmaktadır. Halk dilinde gece yanığı, cehennem ateşi olarak da bilinir.

Çocukluk çağında geçirilen suçiçeğinden sonra bazı virüsler sinir köklerini kendilerine mesken tutar ve uzun bir uykuya dalarlar. Uygun zamanda uyanır ve sinir köklerini delerek suçiçeği döküntüsüne neden olurlar.

Virüslerin uyanmalarının en önemli nedeni vücut direncinin düşmesidir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kronik hastalıklar, yaşlılık, üzüntü, stres, depresyon zonaya zemin yaratan başlıca etkenlerdir. 

Yoğun ilaç tedavileri ve kanser süreçleri de bağışıklık sistemini zayıflatan önemli nedenlerdir. 

Belirtiler

*Ağrı

*Yanma

*Kaşınma

*Kızarma

*İçi su dolu kabartılar 

Riski nedir?

Genelde iyi seyirlidir, ancak bağışıklığı zayıf olanlarda gürültülü seyreder. Omurilik ve beyin zarı tutulmaları hayati risk oluşturur. Dayanıklılığı zayıf kişilerde pnömoni ve hepatit gelişebilir. Bu durum hastane koşullarında takip ve tedavi gerektirir.

Zona ve gebelik

Gebelikte geçirilen zona bebek için bir sorun oluşturmaz. Gebeliğin İlk üç ayında ilaç kullanmamak kaydıyla tedavi ve takip ilkeleri aynen uygulanır.

Döküntüler karakteristiktir

Zona en sık üçüncü sırt ile üçüncü bel omuru arasında, göğüs kafesinde, boyun ve belde ortaya çıkar. Diz, diz altı, dirsek altında pek rastlanmaz.

Döküntüler genelde tek taraflıdır. En sık deride görülmekle birlikte göz, kulak, ağız içi, dil ve dudaklarda da görülebilir. Görme bozuklukları, yutkunma güçlüğü ve işitme sorunları ortaya çıkarsa ilgili uzman tarafından konsültasyonu gerekir.

Ağrı sıklıkla yanma tarzında olup döküntülerden birkaç gün önce başlar.

Ağrının lokalize olduğu bölgelerde organ hastalıklarına yönelik kaygılar oluşabilir. Bu bağlamda mide ağrısı, kalp ağrısı, böbrek ağrısı vb. ile karışabilir. Karakteristik deri döküntüleri bu karışıklığa son verir. 

Yakınmalar ya da bulguların süresi hastanın yaşına ve hastalığı tetikleyen nedenlere bağlıdır. Zona yaşlı ve bağışıklık sistemi zayıf düşmüş kişilerde daha uzun ve şiddetli, gençlerde ise daha hafif seyreder.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavide erken tanı önemlidir. Tanı ne kadar erken olursa iyileşme de o kadar hızlı olur. Bu nedenle döküntülerden sonra ilk iki üç gün içinde tedaviye başlamak önemlidir. Geç başlanan tedavilere yanıt da geç olur.

Gençler birkaç hafta içinde iyileşir. Yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ise iyileşme haftalar hatta aylar sonra olabilir. Az bir hasta grubunda ise çok uzun süren zona nöropatisi gelişebilir. 

Tedavi mümkündür

İlk iki üç gün içinde tercih edilen ilaç Acyklovir’ dir. Çok kez yedi günlük bir tedavi yeterli olmaktadır. B vitamini, ağrı kesiciler, kaşıntı giderici hap, losyon ve merhemler ihtiyaca göre kullanılır.

Nöropatilerde ise antidepresan ilaçlar kullanılır ve gerekirse sinir blokajı uygulanır.