Deprem geçmişi yüksek olan İzmir'de de hissedilen deprem yurttaşları olası İzmir depremine karşı araştırmalara itti. "Evimin altıdnan fay geçiyor mu?", "İzmir'deki diri faylar nerede" diye merak eden İzmirliler araştırmalar girişti. Peki, İzmir'deki diri faylar nereden neren geçiyor? En riskli ilçeler hangileri? İşte detaylar...

İzmir’de faylar, günlük yaşamın tam ortasında bulunuyor. Balçova, Narlıdere, Güzelbahçe, Urla, Seferihisar, Konak, Bornova, Kemalpaşa, Torbalı, Menemen, Gaziemir’in ya altından ya da çok yakınından fay geçiyor. Fay hatları üzerine inşa edilen binaların önemli bir kısmı 30 yaşını aşmış durumda. Uzmanlar, İzmir’in depreme karşı dirençli bir kent haline gelmesi gerektiğini vurguluyor.

EN AZ 15 FAY HATTI VAR

30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 117 kişinin yaşamını yitirdiği depremin izleri, özellikle Bayraklı’da hâlâ silinmedi. Deprem uzmanı Prof. Dr. Naci Görür Seferihisar depremine ilişkin şu ifadeleri kullanmıştı :"İzmir'de üzerinde fay hatları olan binalar var! Üzerinden bu kadar yıkıcı fay hattı geçen başka bir şehir yok. İzmir çok enteresan bir yer, deprem üreten çok kaynağı var. Tarihine bakarsanız ‘İzmir depremi’ diye geçen çok sayıda deprem bulursunuz. 7.0 büyüklüğünden fazla deprem üretme potansiyeline sahip en az 15 fay hattı var."

MERKEZDEN DİRİ FAYLAR GEÇİYOR

MTA verilerine göre İzmir fayı, Tuzla fayı (Narlıdere, Balçova, Konak, Bornova), Seferihisar fayı, Kemalpaşa fayı, Güzelbahçe fayı, Menemen fayı gibi diri faylar şehir merkezinden ve binaların altından geçiyor.

İlçe ilçe fay hatları:

• Güzelbahçe – Narlıdere – Balçova: Holosen fayları deniz kenarından başlayarak iç kesimlere kadar uzanıyor.

• Konak – Bornova: Kuvaterner fayları Yeşiltepe’den başlayıp Altındağ’a kadar ulaşıyor.

• Torbalı – Gaziemir – Kemalpaşa: Holosen fayları dağlık kesimlerden geçiyor.

• Seferihisar – Urla – Gülbahçe: Fay hatları denizden başlayıp yerleşim bölgelerine ilerliyor.

HANGİ BÖLGELERDE SIVILAŞMA RİSKİ YÜKSEK?

Karşıyaka-Çiğli bölgesi ile denizle bağlantılı Bayraklı bölgelerinde sıvılaşma riskinin yüksek olduğu uzmanlar tarafından belirtiliyor. Bu bölgelerde yapılacak yüksek yapıların doğru bulunmadığını belirten uzmanlar göre özellikle 80-100 katlı yapılara dikkat çekiyor. Bölgenin delta olmasından kaynaklı olarak büyük bir depremde denize kaymaların yaşanabilme tehlikesi var.

Uzmanlar aynı zamanda zemin sağlamlığının tek başına yeterli olmadığını vurguluyor: “Zemin mühendislik parametreleri doğru belirlenmeli ve üzerine güvenli, yönetmeliklere uygun binalar inşa edilmeli. Sadece zemine bakarak güvenli veya güvensiz demek yanlış. Binanın dayanıklılığı da kontrol edilmeli” ifadelerine yer veriliyor.

HANGİ İLÇELERDE ZEMİN GÜVENLİ?

İzmir’de yüksek kotlardaki kayalık zeminler —Buca’nın önemli bölümü, Bornova Evka-3 ve Osman Gazi bölgeleri, Balçova’nın bazı kesimleri— zemin açısından daha güvenli kabul ediliyor.

Ancak 1999 öncesi yapılmış binaların risk taşıdığı, 1999 sonrası deprem yönetmeliğine uygun inşa edilenlerin ise daha güvenli olduğu belirtiliyor.

RİSKİN EN YÜKSEK OLDUĞU İLÇELER HANGİLERİ?

İzmir’de deprem riskinin en yüksek olduğu bölgeler Karşıyaka, Çiğli, Narlıdere, Menemen, Konak, Alsancak ve Altındağ olarak öne çıkıyor. Ancak risk sadece bu ilçelerle sınırlı değil.

Faylar; Balçova, Narlıdere, Güzelbahçe, Urla, Seferihisar, Konak, Bornova, Kemalpaşa, Torbalı ve Gaziemir’in ya tam altından ya da çok yakınından geçiyor. Bu bölgelerdeki birçok bina 30 yaşını aşmış durumda. Uzmanlara göre kentin depreme dirençli hale getirilmesi şart.

MAHALLE MAHALLE FAY HATTI GÜZERGAHLARI

MTA verilerine göre İzmir’in merkezinden geçen diri faylar, kırmızı renkle haritalarda gösteriliyor. Öne çıkan fay güzergâhları şöyle:

• Güzelbahçe: Maltepe 23. Sokak sonunda başlayan fay hattı, iç kesimden devam ederek Narlıdere’ye ulaşıyor.

• Narlıdere: Gaziler Parkı’ndan başlayan fay, Çatalkaya, Çamtepe, İkinci İnönü, Atatürk Mahallesi’nden geçip Balçova’ya ulaşıyor. Balçova’da Korutürk, Onur, Eğitim Mahalleleri üzerinden Üçkuyular’a ve sahile uzanıyor.

• Konak – Bornova: Yeşiltepe’den başlayan fay, Yeşildere Caddesi üzerinden Kahramanlar, Hilal, Yenişehir güzergâhını izleyerek Bornova Altındağ’da son buluyor.

• Torbalı – Gaziemir: Torbalı’dan başlayan fay, dağlık alandan Gaziemir Evka 7’ye uzanıyor.

• Kemalpaşa: Ankara Caddesi’nden başlayan fay hattı ilçenin merkezinden geçiyor.

• Seferihisar – Güzelbahçe: Denizde başlayan fay, Hıdırlık, Camikebir, Ulamış, Bademler üzerinden Güzelbahçe’ye ulaşıyor.

• Gümüldür – Ürkmez: Menderes Gümüldür’de başlayan fay, Ürkmez yönünde devam ediyor.

• Karşıyaka – Bayraklı – Bornova: Bayraklı Emek Mahallesi’nden başlayan fay, Bornova’nın Kızılay Mahallesi’nde son buluyor.

• Urla – Gülbahçe: Urla’da birden fazla fay bulunuyor, bazıları İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün hemen yanından geçiyor.

İZMİR'İ ETKİLEYEN 21 FAY

Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, İzmir’i etkileyen 21 fay bulunduğunu, bunlardan 17’sinin “diri fay” sınıfında olduğunu açıklamıştı. İzmir Fayı, Tuzla Fayı, Gülbahçe Fayı, Yağcılar Fayı ve Kemalpaşa Fayı son 10 bin yılda en az bir kez yıkıcı deprem üretmiş faylar arasında.

İZMİR 1. DERECE DEPREM BÖLGESİ

İzmir, Türkiye’nin birinci derece deprem bölgeleri arasında yer alıyor. Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Bursa ve Sakarya gibi birçok il de aynı risk kategorisinde bulunuyor.