Yangın sezonuna doğru... TMMOB'dan İzmir raporu: En riskli bölgeler, hazırlıklar ve filoda son durum!

Efe Can TAN/GERÇEKİZMİR - Türkiye 2021 yazında güney bölgesinde meydana gelen orman yangınları ile kabusu yaşadı.  

Yaklaşık 300 farklı yangında yüzbinlerce hektar orman kül olurken bunun yanı sıra birçok yerleşim yeri küle döndü ve binlerce hayvan hayatını kaybetti.

Yaşanan felaket tartışmaları da beraberinde getirdi. Sosyal medyada ortaya çıkan ‘Help Turkey’ etiketi popüler olurken, Türkiye’nin kiralık uçaklar ve Rus pilotlarla yangınlara müdahale etmesi ve Türk Hava Kurumu’nun (THK) uçaklarının neden kullanılmadığı konusu gündeme damga vurdu.

Yangın sezonu yaklaşırken, 2022 yılı yazının kabusa dönmemesi için nasıl bir mücadele verileceği sorusu şimdiden tartışılmaya başlandı. 

Geçen yıl Türkiye’nin yangınlarla kiralık uçaklar aracılığıyla mücadele etmesinin tartışma konusu olmasının ardından Savunma Sanayii Başkanlığı hava gücü temini için ihaleye çıktı.

Bu yıl orman yangınlarıyla mücadele edebilmek amacıyla 3 olan uçak sayısı 20'ye, 19 olan helikopter sayısı ise 55'e çıkarılıyor. 5 amfibik uçak, 5 büyük tanker uçak, 10 küçük tanker uçak ve 55 helikopterden oluşacak hava gücü için başlayan ihale süreci tamamlanmak üzere. Orman Genel Müdürlüğü, bu yıl orman yangınlarıyla mücadelede 8 İHA’yı da kullanması bekleniyor. 

Geçen sene yaşanan kabusun ardından önlemleri artırarak yangın sezonuna girmeye hazırlanan Türkiye’de ve İzmir’de yaz sezonu için alınan tedbirleri, hava gücünün artışının etkisini, yangınlara karşı eylem planlarını ve iktidarın geçen seneki mücadelesine gelen eleştirileri TMMOB Orman Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı ve Orman Bölge Müdürlüğü Orköy Şube Müdürü Zülal Totan değerlendirdi. 

İZMİR İÇİN EN RİSKLİ BÖLGELERİ AÇIKLADI!
Söze İzmirle başlayan Totan kentte orman yangını açısından nerelerin en riskli olduğunu açıkladı. 

Totan şöyle konuştu: İzmir için yangın riskinin olduğu bölgeler ormanla yerleşim yerlerinin sınır olduğu yerlerdir. Oralarda da böyle olmasının nedeni şudur; Yangının en büyük sebebi insan olduğuna göre oralarda daha fazla yangına sebebiyet verilir. Yoksa İzmir’in her tarafı risklidir kritik noktalar yerleşim yerleriyle ormanın sınır olduğu yerlerdir.

''BÜYÜKŞEHİR KEŞKE BİR UÇAK KİRALAMIŞ OLSA...''
Geçtiğimiz yıllarda İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer’in dile getirdiği belediye tarafından bir yangın söndürme uçağı alınması projesine değinen Totan, ‘’İzmir Büyükşehir Belediyesi bir uçak kiralamış olsa keşke hayata geçirseler yani Orman Teşkilatı’nı destekleseler. Ayrıca belediyelerin yangın söndürme itfaiye araçları arazi şartlarına uygun değil arazi şartlarına uyumlu arazözler de kiralansa veya alınsa envantere katılsa’’ sözlerini kullandı. 

‘’ÇALIŞMALAR TAMAMLANDI!’’
Nisan ayının sonunda yapılacak ve tüm paydaşların katıldığı bir  İl Koordinasyon Toplantısı düzenleneceğini belirten Totan bu toplantı ile yangınla mücadelede yol haritasının çizileceğine vurgu yaptı. 

Totan, ‘’Yangın sezonu diye niye diyoruz yangınların başlamış olduğu Mayıs, Nisan ayından Ekim, Kasım ayına kadar bizim için yangın sezonudur. Yangın çıkma ihtimali yüksektir. Bu ayın sonuna doğru bir İl Koordinasyon Toplantısı tüm paydaş kurumlar belediye, karayolları, Orman Bölge Müdürlüğü ilgili paydaşlara görev dağılımları yapılır ve o eylem planı hayata geçirilir. Orman Teşkilatı’nın her zaman eylem planı vardır. Orman Teşkilatı vatan savunması esasına göre hareket eder. Yeşil Vatan askerlerle orman teşkilatı benzeşir. Askerler sınırımızı korur Orman Teşkilatı da tüm işçilerimizle vatanı savunmakla görevlidir. Bizim hazırlıksız olma gibi bir lüksümüz yok. Çalışmalar tamamlandı. Orman Mühendisleri odası tarafından iki tane rapor hazırlandı onun sonuç bidirgesi basınla paylaşıldı’’ dedi. 

"GEÇEN SENE UÇAKSIZ, HELİKOPTERSİZ DEĞİLDİK’’
Geçtiğimiz yıl çokça tartışılan ‘Türkiye neden kiralık uçak kullanıyor’ sorusuna yanıt veren Totan şu açıklamaları yaptı, ‘’Biz bu sene kendi hava gücümüzü kesinlikle kullanacağız. Bunların envanterinizde olması veya olmaması önemli değil. Kiralama yöntemi de bir edinmedir. Biz geçen sene de uçaksız helikoptersiz değildik. Bizim mesela İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nde bir tane uçağımız vardı 10 ton su atan, 4 tane helikopterimiz vardı, bir tane de İHA’mız vardı Orman Bölge Müdürlüğü’nde kullandığımız. Bu sene helikopter sayısı 2 tane artırıldı. Bir tane daha uçak geliyor. Bizim her şeyimiz hava savunmamız vardı.’’ 

TÜRKİYE YANGINLARLA HANGİ HAVA GÜCÜ İLE SAVAŞACAK?
Totan 2022 yazında Türkiye’nin yangınlarla hangi hava gücü ile savaşacağına dair de detaylı bilgiler verdi. 

Totan, ‘’2021 yılında meydana gelen orman yangınlarında en çok gündeme gelen konu şüphesiz hava araçları olan helikopter özellikle de uçaklar olmuştur.  2021 yılında toplam 39 Helikopter 3 uçak 4 İHA görev yaparken, 2022 yılında 55 helikopter 20 uçak ve 8 İHA’dan hizmet alınmasına yönelik tedarik sürecinin başlatıldığı OGM tarafından paylaşıldı. Ülkemizin dağlık ve kırık arazi yapısı dolayısıyla, orman yangınlarına havadan müdahale edilmesinde en doğru hava aracının, her yerden su alabilen, her yere konuşlanabilen, yangın ekiplerinin yangın mahalline intikalini sağlayabilen ve kurtarma çalışmalarında da kullanılabilen manevra kabiliyeti yüksek helikopter olduğunu belirtmiştik. 55 helikopter makul bir sayı olmakla birlikte uçaklar sadece havaalanından ya da (amfibik uçaklar) denizlerden, göllerden ve büyük barajlardan su alabilmeleri bakımından etkinliklerinin az olması nedeniyle 20 uçağın fazla olduğunu söyleyebiliriz. Unutulmaması ve kaçırılmaması gereken şu konuyu tekrar dile getirmekte fayda var. Orman yangınlarına hızlı ve etkin müdahale edebilmek yangına ulaşımla doğrudan ilişkilidir. En hızlı ulaşım yollarından birisi ilgili mahallere teknik personel ve yangın işçisi indirilmesine de imkân sağlayan helikopterler, diğeri ise uygun yerlere konuşlandırılmış yer ekipleridir’’ dedi. 

‘’İKTİDARI BAŞARILI BULUYORUM’’
2021 yılında özellikle Türkiye’nin Güney bölgesinde yaşanan yangınlarla birlikte iktidara sert eleştiriler yöneltilmiş sosyal medyada ‘Help Turkey’ etiketi bir numaraya yerleşmişti. Oda başkanı Totan iktidarın yangınlarla mücadelesini başarılı buluyor musunuz sorusuna ‘başarılı buluyorum’ yanıtını verdi. 

Totan şunları söyledi: Geçen sene çok büyük yangınlar oldu ama iklimden dolayı da oldu. Mesele bizim 20 Knot’ın üzerindeki rüzgarlarda siz yangını tutamazsınız. Rutubetin yüzde 10’un altına düştüğü yangınlarda yangını tutamazsınız. Artı bir de bunun üzerine yazın sıcaklık dışarıya çıktığınızda 45-50 dereceye varan sıcaklıklar oluyor. Bu 3’ü bir araya geldiğinde mümkün değil ama Türkiye çok başarılı yangınlarda. İktidarı başarılı buluyorum. Bizim teşkilatımız hakikatten Orman Teşkilatı can siperane savaşıyor yangınlarla. Diğer ülkelerde 60 kişilik ölümler oldu. Aylarca söndürülemeyen yangınlar oluyor, biz geçen seneki yangını 15 günde söndürdük, artı 2 tane can kaybı verdik. Bu konuda muhalefetin eleştirilerine katılmıyorum. İnsanlar buldukları yerlerde piknik yapmaya başladılar öyle olmaz mesire yerleri var. Ormanlara insanların girmesi ve ateş yakmalarını istemiyoruz. 

‘’YANGINLAR TEKRAR YAŞANACAK, ÖNLEYEMEZSİNİZ’’
Türkiye’nin geçen yaz yaşanan yangın kabusunu yaşamaması için neler yapması gerektiği sorusunu yanıtlayan Totan yangınların tekrar yaşanacağını fakat Türkiye’nin bu konuda mücadele gücünün arttığını vurguladı. 

Totan, "İklim değişikliği var sadece bu Türkiye için geçerli değil. Bütün dünya için geçerli. Önleyemezsiniz, yaşanacak. Sadece Türkiye değil tüm dünya. Yangınlar illa ki olacak ama mücadele gücümüz arttı artık bundan sonra daha hazırlıklıyız. İşçilerin alınması, hava gücünün desteklenmesi bunların hepsi birbirine destekleyen unsurlardır. Bir orduyu bir cepheye gönderirsiniz tüm gücünüzle savaşırsınız fakat geçen sene anormal bir iklim vardı. Hava nemi yüzde 10’un altındaydı. Durduğunuz yerde terlemiyordunuz anormal bir rüzgar vardı. Hızı çok yüksekti ve tek cephede savaşmak var, iki cephede veya üç cephede savaşmak var geçen sene o kadar çok cephe açıldı ki teşkilatımız can siperane mücadelesini verdi ama bu sene inşallah aşırı rüzgarlar, aşırı sıcaklıklar olmasın diyoruz" dedi. 

YANGINLARDA İNSAN FAKTÖRÜ VURGUSU!
Totan konuşmasının devamında yangınlardaki insan faktörüne vurgu yaptı. 

Totan, "Ülkemizde meydana gelen orman yangınlarının %85-90’ı insan kaynaklı olup ihmal ve dikkatsizlik ilk sırada yer almaktadır. Ormanlarımızda insan kaynaklı   her yıl yaklaşık 2000 üzerinde orman yangını çıkmaktadır. Öncelikle insan kaynaklı yangınların sayısının azaltılması gerekmektedir. Bu yönde yapılması gerekli çalışmaları sadece bir kurumun yapmasını beklemek doğru değildir. Bunun için toplumsal bilinçlenmeye ihtiyaç vardır. Devletin, başta eğitim olmak üzere her türlü iletişim araç ve imkanlarını kullanarak orman yangınlarına karşı duyarlılığı artıracak tedbirleri alması gereklidir. Son yıllarda yaşanan pandemi ile insanlarımız kapanmanın vermiş olduğu durumdan dolayı yaşam alanlarını küçültmüş bir nevi evlerine hapsolmuş bu durum sonucunda doğa, orman ve yeşile olan önem daha da artmıştır. Kısıtlamaların kademeli olarak kalkması ile birlikte insanlar nefes almak doğa ile iç içe olma ihtiyacını karşılama adına piknik ve benzeri alanlara yönelmiştir. Bu konuda en önemli husus halkımız piknik yerleri olarak herhangi bir ormanlık alanı değil devletimizin Orman Genel Müdürlüğü aracılığı ile belirlemiş olduğu alanlarda doğal, kültürel, rekreasyonel ve estetik kaynak değerlerine sahip olan A, B, C ve D tipi Mesire alanlarını, DKMP Genel Müdürlüğü aracılığı ile Tabiat Parkları, Milli Park alanlarını seçmesi konusunda ayrıca defaten bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir. Küresel ısınma, dikkatsizlik, doğal sebepler ya da sabotaj sebebi ne olursa olsun Orman yangınlarında sadece ağaçlar yanmıyor. Bitkiler, böcekler, hayvanlar yanıyor nefesimiz kaynağımız yok oluyor. Bilinmelidir ki her yangın bir ateşin sonucudur. Gönüllüler ve görevli personel dışında aktif yangın alanlarına üçüncü kişilerin girmesine izin verilmemeli görüşümüzü belirtmiştik bu bağlamda Orman Genel Müdürlüğü tarafından daha önce 12 bin olan gönüllü sayısının arttırılması amacıyla 100 bin gönüllü çalışması başlatıldı ve bu çalışma ile 88 bin gönüllüye eğitim verildiği kalan 12 bin gönüllünün eğitimlerinin de en kısa sürede tamamlanacağı bildirildi’’ ifadelerini kullandı. 

YANGININ SÖNDÜRÜLMESİNDE YER EKİBİNİN ÖNEMİ!
Totan şöyle devam etti: Biz biliyoruz ki, orman yangınlarının söndürülmesinde en etkili müdahale yer ekibi olarak adlandırdığımız Ateş Savaşçıları olan teknik personel ve yangın işçileri tarafından yapılır. Yine bu açığın kapatılması adına Orman Genel Müdürlüğü, 5000 işçi, 630 mühendis, 2370 orman muhafaza memuru, 12 pilot ve 6 helikopter makinisti alımının yapılacağı kamuoyu ile paylaşıldı. Öncelikle insan kaynağının sağlanması açısından yapılan bu adım için Tarım ve Orman Bakanı Sayın Prof. Dr. Vahit Kirişçi ve Orman Genel Müdürü Sayın Bekir Karcabey ile bu süreçte emeği geçen tüm yetkililere teşekkürlerimizi sunuyoruz. Personel alımı ile ciddi bir insan kaynağı sağlanmış ancak OGM’nin insan kaynağı açığı hala giderilmiş değildir.

PERSONEL TALEBİ!
Totan konuşmasında yangınlarla etkin mücadele için personel taleplerini de dile getirdi. 

Totan, ‘’Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın hassasiyet ile üzerine durduğu ormanlarımız ve ormanlarımızın geleceği konusunda ilerleyen dönemlerde Sayın Bakanımız ve Sayın Genel Müdürümüzün önderliğinde insan kaynağı açığının tamamen kapatılması bakımından gerekli adımların atılacağı inancımızı yineleyerek, 5000 mühendis, 5000 orman muhafaza memuru, 5000 işçi ve 5000 büro personeli talebimizi de dile getirmek isteriz’’ dedi.