Sayıştay'ın İzmir raporu: Büyükşehir ve ilçe belediye denetimlerinde hangi detaylar öne çıktı?

GERÇEKİZMİR - Sayıştay'ın İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin 2021 faaliyetlerine ait raporu yayınlandı. 

Sayıştay'ın genel denetim görüşü bölümünde "İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan, geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır" ifadelerine yer verdiği raporda 30 bulgu tespit edildi. Sayıştay mevzuata aykırı olduğu belirtilen bu bulgular için Büyükşehir tarafından düzenleme yapılması istedi. 

DİDİM’DEKİ 2 ARAZİ 
Raporda tespit edilen bulgulardan öne çıkan detaylar şöyle sıralandı: 
Sayıştay Büyükşehir Belediyesi'ni Aydın'ın Didim ilçesinde mülkiyete bulunan 2 parselin kayda geçilmesi konusunda uyardı. İlgili bölümde, "Yapılan incelemelerde İzmir Büyükşehir Belediyesi mülkiyetine bulunan Aydın İli Didim İlçesi Akyeniköy Mahallesinde 625 ada 1 parsel 327,44 metrekarelik, 682 ada 2 parsel 52.493,53 metrekare (5/2400 hisse) iki adet taşınmazın kurum kayıtlarında yer almadığı görülmüştür" ifadelerine yer verildi. 

BASMANE ÇUKURU UYARISI 
Sayıştay’ın raporunda kent merkezinde bulunan ve ‘Basmane Çukuru’ olarak adlandırılan atıl alan için yer alan tespitler de dikkat çekti. Raporda, “2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda da açıklandığı üzere İzmir ilinin şehir merkezinde bulunan 20.866,10 m² bir taşınmazın 1997 yılından itibaren şantiye alanı olarak kalması hem şehirde yaşayan insanların güvenliği açısından Belediye sorumluluğu doğurmakta hem de kamu kaynağı olan taşınmazın etkili, ekonomik ve verimli kullanılmadığını göstermektedir. Bu sebeple yürürlükte bulunan imar planları doğrultusunda söz konusu taşınmazın Belediye tarafından İzmir iline yeniden kazandırılması gerekmekte olup kamu kaynağı olan taşınmazın kullanımı sağlanmalıdır” denildi. 

UZUNDERE DETAYI 
Sayıştay’dan Büyükşehir’in kentsel dönüşüm projesi ile ilgili de uyarı geldi. ‘Uzundere’ raporunda “Belediye tarafından onaylanan proje revizyonları neticesinde idare payı olarak belirlenen bağımsız bölüm sayısına ilişkin herhangi bir artış yapılmazken yüklenici payına isabet eden alana ilişkin bağımsız bölüm sayısı 42 adet konut yüklenici lehine arttırılmıştır. Sonuç olarak yapılan sözleşmelerde değişiklik yapılarak proje revizyonları kapsamında bağımsız bölüm sayısı artışından oransal olarak Belediye lehine pay alınması kamu kaynağının etkin kullanımı açısından gereklidir” ifadelerine yer verildi. 

“MEVZUAT AÇISINDAN MÜMKÜN OLMAYAN KİŞİLERİN…”
Sayıştay’dan memuriyetten KHK ile atılan Ayşen Uysal’ın İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraki Grand Plaza A.Ş.’nin yönetim kurulunda yer almasına da şerh geldi. İlgili bölümde, “Kamu idaresi cevabında belediye şirketlerinde yönetim kurulu üyeliklerine yapılan atamada 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine istinaden yapıldığı ve yapılan işlemlerin mevzuata uygun olduğu belirtilmiştir Ancak kamu sermayesi ile faaliyet yürüten, mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçların karşılanması amacıyla kurulan ve kamu kaynağı yöneten belediye şirketlerinin yönetim kurulu üyeliklerine yapılacak atamalarda herhangi bir mevzuat sınırlaması bulunmamasına rağmen memuriyeti KHK kapsamında sonlandırılmış olan yani memur olması mevzuat açısından mümkün olmayan kişilerin atanmaması gerekmektedir” denildi. 

OTOGAR TESPİTLERİ 
Sayıştay raporunda İzmir Otogarı için de bir tespit raporu yer aldı. Otogarda işletmeci Büyükşehir Belediyesi’nden Otogar giriş-çıkış noktalarında belediye personeli bulunmadığı ve belediyenin payının kontrol edilmediği bildirildi. İlgili bölümde, “2020 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda da belirtildiği üzere, yatırımcı firma ile yapılan asıl sözleşmede firmanın ödemeye ilişkin yükümlülükleri, hesaplama yöntemi ve ödeme süreleri tam olarak belirlenmiştir. Bu hesaplamaların tamamen işleticinin inisiyatifine bırakılmadan Belediye personeli tarafından kontrol edilmesi gerekmekte olup yatırımın devrinden önce Belediye tarafından kurulacak komisyon marifetiyle otogar işletmesinin kapı giriş çıkışlarının detaylı olarak tespit edilmesi ve bu tespit sonucu fark çıkarsa bu farkın T.C. Sayıştay Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu 63 yatırımcıdan tahsil edilmesi gerekmektedir” denildi. 

İLÇELERDEN ÖNE ÇIKAN DETAYLAR 

Sayıştay’ın 2021 yılı denetim raporunda ilçe belediyelerine ait faaliyet incelemelerinde de önemli detaylar öne çıktı. 

BORNOVA: İLLER BANKASI TABLO DETAY 
Sayıştay Bornova Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “Bornova Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” ifadelerine yer verirken, 15’e yakın bulgu tespit etti. Bulgular arasında İller Bankası ortaklık payının mali tablolarda eksik gösterilmesi tespiti dikkat çekti. İlgili bölümde, “Bilançonun tam ve doğru bilgiyi sunabilmesi için İller Bankası Anonim Şirketine aktarılan sermaye paylarına ilişkin 6.035.293,16 TL’nin 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Kamu idaresinin cevabında, 6.035.293,16 TL eksik gösterilen İller Bankası Anonim Şirketi sermaye payının 2022 yılında 240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedildiği ifade edilmiştir. Ancak, bulgu konusu hususa yönelik 2022 yılında yapılan kayıtların 2021 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır” denildi. 

BAYRAKLI: YIKIM UYARISI 
Sayıştay Bayraklı Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Bayraklı Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, 40’a yakın bulgu tespit edildi. Bulgular arasında ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların yıktırılmaması tespiti dikkat çekti. İlgili bölümde, “İzmir Bayraklı Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır. Sonuç olarak, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen yapılar için yıkım kararlarının alınması ve yıkım işlemlerinin uygulanması noktasında etkin bir takip mekanizmasının oluşturulması gerektiği değerlendirilmektedir” denildi. 



BALÇOVA:  ÖĞRENCİLERE BİLGİSAYARA DENETİMİ YÖNETMELİĞE TAKILDI 
Sayıştay Balçova Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Balçova Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, yaklaşık 25 bulgu tespit edildi. Sayıştay’ın Balçova Belediyesi faaliyet incelemesine dair raporunda ödül amaçlı bilgisayar dağıtımında Belediye Sosyal Hizmet ve Yardım Esasları Yönetmeliği’ne uygun hareket edilmemesi bulgusu dikkat çekti. İlgili bölümde, “Belediyenin Balçova’da yaşayan, okuyan ve üniversiteyi kazanan öğrencilere, Balçova Belediyesi Sosyal Hizmet ve Yardım Esasları Yönetmeliği’ne aykırı olarak maddi durumları gözetilmeksizin taşınabilir bilgisayar dağıttığı görülmüştür. Belediyenin sosyal yardım niteliğindeki bu tür uygulamalarının Balçova Belediyesi Sosyal Hizmet ve Yardım Esasları Yönetmeliği’ne uygun olarak yapılması gerekmektedir” denildi. 

BUCA: OTOPARK BEDELLERİ 
Sayıştay Buca Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Buca Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, 40’a yakın bulgu tespit edildi. Bulgular arasında otopark bedellerinin Büyükşehir’e tahsil edilmesi konusu dikkat çekti. İlgili bölümde, “İmar mevzuatı uyarınca İdare tarafından tahsil edilmesi ve nemalandırılması gereken “otopark bedeli” gelirlerinin yapı ruhsatı başvurusu yapanlar tarafından doğrudan İzmir Büyükşehir Belediyesi hesabına aktarıldığı görülmüştür. Sonuç olarak, otopark sorununun çözülmesi amacıyla kullanılabilecek gelirlerde önemli kayıplara neden olunmaması adına otopark bedellerinin, İdare tarafından tahsil edilmesi ve ilgili hesaplarda nemalandırılması gerekmektedir” ifadelerine yer verildi. 

KONAK: BANKA KREDİLERİ 
Sayıştay Konak Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Konak Belediyesinin 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, 30’a yakın bulgu tespit edildi. Sayıştay’ın Konak raporunda dikkat çeken bulgu banka kredilerinin gerçeği yansıtmaması konusu oldu. Raporda rakamlarla detaylandırılan bölümde, “Bankalardan sağlanan kredilerin bilançoda olması gereken değerleriyle yer almadığı görülmüştür. Kamu idaresi cevabında, 300 ve 400 Banka Kredileri Hesaplarına ilişkin düzeltme işlemlerinin yapıldığı belirtilmiştir. Ancak bulgu konusu hususa yönelik 2022 yılında yapılan kayıtların 2021 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır” denildi. 

KARŞIYAKA: SERMAYE TUTARI 
Sayıştay Karşıyaka Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Karşıyaka Belediyesinin 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, 30 bulgu tespit edildi. Sayıştay’ın Karşıyaka sayfasında dikkat çeken bulgu belediyenin şirketlerdeki sermaye tutarı ile mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabının uyumlu olmaması konusu oldu. Raporda, Belediyenin muhasebe kayıtlarında 241 Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabının borç bakiyesi ile Belediyenin şirketlerindeki sermaye tutarlarının uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, 241 Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabına 122.531.453,48 TL eksik kayıt yapılması sonucu mali tablolarda hataya sebep olunduğu anlaşılmıştır” ifadeleri yer aldı. 

GAZİEMİR: DOLU KADROYA VEKÂLET  
Sayıştay Gaziemir Belediyesi’ne ait 2021 yılı faaliyet raporu denetim görüşünde, “İzmir Gaziemir Belediyesi 2021 yılına ilişkin yukarıda belirtilen ve kamu idaresi tarafından sunulan; geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının, “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varılmıştır” denilirken, 7 bulgu tespit edildi. Sayıştay’ın Gaziemir sayfasında dikkat çeken bulgu dolu kadroya vekâlet ettirilmesi ve vekâlet ettirilen kişinin harcama yetkisini kullanması tespiti oldu. “Kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası ve görevden uzaklaştırma gibi sebeplerle geçici olarak boşalmadığı halde dolu olan bazı müdürlük kadrolarına, başka bir müdürün veya memurun sürekli olarak vekâlet ettirildiği ve harcama yetkilisi olarak görev yaptığı görülmüştür” denilen bölümde, Yapılan incelemede, belediyede müdürlüklerin kadro sahibi personelden beşinin 01.06.2020 tarihinden itibaren Sarnıç hizmet binasında araştırma, geliştirme ve proje biriminde, iki personelin ise ana hizmet binasında farklı birimlerde görevlendirildiği ve bu personelin yerlerine vekil olarak başka bir personelin görevlendirilerek harcama yetkililiğinin kullandırıldığı görülmüştür. İlgili yasal düzenlemelerde öngörüldüğü üzere belediyede harcama yetkilisi, ilgili birimin en üst yöneticisi olan ve müdürlük kadrosuna asaleten atanmış kamu görevlisi olduğundan, buna aykırı uygulamaların sonlandırılması ve vekâleten görevlendirme ve harcama yetkisinin devredilmesi uygulamalarının mevzuatta izin verilen durumlara münhasır kılınması gerekmektedir” açıklaması yer aldı.