Avrupa'nın en büyük entegre katı atık yönetim tesisi Ödemiş'te hizmete giriyor

Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in çöpün hammadde olarak değerlendirilmesi politikası doğrultusunda evsel katı atıklar ekonomiye kazandırılıyor. Harmandalı'da depolanan atıklardan elektrik enerjisi üreten Büyükşehir, kentin kuzeyindeki Bakırçay ile güneyindeki Küçük Menderes havzalarına hizmet edecek iki tesisi daha hizmete almaya hazırlanıyor. Ödemiş ve Bergama'da kurularak deneme üretimine başlanan entegre katı atık yönetim tesislerine gelen evsel katı atıklar ayrıştırılarak organik atıklardan gübre elde edilecek, metan gazı ise elektrik enerjisine dönüşecek.

Soyer: “Tertemiz bir İzmir için çalışıyoruz”
350 milyon liralık yatırımla kurulan Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi'ni yakında hizmete alacaklarını duyuran İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Atığı bir kaynak olarak görmemiz gerekiyor. Çöp bir kaynaktır ve bizim bunu değerlendirmemiz lazım. Türkiye'nin en modern atık yönetim tesislerini hizmete alıyoruz. Çöpten elektrik ve gübre üretiyoruz. Ödemiş'in ardından Bergama tesisimizi de hizmete alacağız. İzmir’de çöpün toplanmasından bertarafına kadar uzanan yeni bir döngüsel anlayışı yaratmaya başladık. Tertemiz ve doğayla uyumlu bir İzmir için çalışıyoruz” dedi.

Eriş: “Kuşku duyanlar örnek tesisimizi görsünler”
Tesisin dünyada kullanılan en son teknoloji ile kurulduğunu belirten Ödemiş Belediye Başkanı Mehmet Eriş, koku veya çevre kirliliğine ilişkin endişe duyanları tesisi gezmeye davet etti. Eriş, “Tunç Başkanımızın bir sözü var: “Biz yalnız insanları değil doğayı, suyu, havayı, kuşu, kurdu, böceği de koruyacağız' diyor. Bu sözün tam uygulandığı bir alandayız. Katı atık bertaraf tesisi kurulacak ilçelerde insanlarda kuşku var. O kuşku bizde de vardı. Tabi ki ben de bölgemi, insanımı, bölge tarımını düşünmek zorundayım. Dünyanın en iyi patatesinin yetiştiği bir alandayız.  Gelip burayı görmelerini isteriz. Tesisin, teknolojinin ne kadar üstün olarak burada uygulandığını ilk günden bu yana görüyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi zaten Türkiye'de gerçekten bu alanda en iyi uygulayıcı konumunda. Koku konusunda hassas olan insanlarımızı,  özellikle katı atık tesisi kurulması konusunda tepkilerin olduğu Menderes'teki vatandaşlarımızı, muhtarlarımızı, meclis üyelerimizi buraya davet ediyoruz” dedi.

Tepkiler eksik bilgiden
Küçük Menderes Havzası'ndaki asıl kirlenmenin kimyasal gübre kullanımından kaynaklandığını dile getiren Eriş, Ödemiş Katı Atık Entegre Tesisi'nin hem ülke ekonomisine hem bölgeye katkı koyacağını dile getirdi. Eriş, tesisten çevreye kötü koku yayılmadığına da değinerek, Selçuk ve Torbalı'nın da çöpüne talip olduklarını söyledi. Eriş, konuşmasına şöyle devam etti:
“Bu tesisten 100 ton gübre çıkacaksa bunun en büyük kullanıcısı bu havzadaki tarımla uğraşan insanlarımız olacak. Belediyemizin parkları ve bahçeleri olacak. Ekonomiye çift katlı katkı olacak. Bize bakan toprağımıza, havamıza, kurdumuza, kuşumuza sahip çıkmış olacağız. Katı atıkların değerlendirilmesinde çıkan suyun ne olacağı ile ilgili tepkiler vardı. Bunlar eksik bilgiden kaynaklanıyor. Biz de öğrendikçe kuşkularımızı yendik. İçme suyu kalitesinde çıkan su arıtmaya tekrar gelecek. Yine İZSU projesiyle tarımda kullanmış olacağız. Bu tesisimize Kiraz,  Beydağ,  Tire,  Bayındır'dan çöp gelecek.  Biz  'Torbalı ve Selçuk'un çöpünü de istiyoruz' dedik. Çünkü biz çöpü endüstriyel hammadde olarak görüyoruz. Atıkların modern bir şekilde toplanması, değerlendirilmesi, doğanın korunması adına ilçemde böyle bir tesis olmasından dolayı mutluyum.  Tesiste 350'ye yakın teknik personel,  işçi çalışacak.  Bölgemiz adına iyi bir yatırım olduğunu düşünüyoruz. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Tunç Soyer'e, tesisi yapan firmaya, emeği geçenlere teşekkür ediyorum.”  

Muhtar Evcimen: “Bu tesis Türkiye'ye örnek olacak”
Ödemiş Merkez Meşrutiyet Mahallesi Muhtarı Ruhi Evcimen, doğayı ve çevreyi kirletmeyen bu modern tesisin Türkiye'deki diğer belediyelere örnek olmasını ve sayılarının artmasını diledi. Ödemişli muhtarlar olarak tesisi gezdiklerini, yetkililerden gerekli bilgileri aldıklarını aktaran Evcimen, “Yaşamda en değerli şey doğa ve insan.  Ödemiş özellikle tarım bölgesi. Patatesin yetiştiği bölge. Tesisi gezdikçe, bilgilendikçe kafamızdaki çelişkiler tamamen yok oldu. Tarım alanlarına zarar vermiyor, katı atıklar elektriğe ve gübreye dönüşüyor.  İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Tunç Soyer'e teşekkür ediyoruz. Ödemiş Belediye Başkanımızın da bu konudaki hassasiyetini son derece önemsiyoruz.  Ülkemizdeki en önemli sorun işsizlik. Tesiste,  Küçük Menderes Havzası'ndan ve ilçemizden 300-400 işçi arkadaşımız çalışacak. İstihdam yaratması açısından da çok değerli bir tesis” dedi.

Köy halkı da memnun
Tesise yakın yerleşimlerden 700 nüfuslu Ödemiş Seyrekli Mahallesi Muhtarı Yücel Yıldız ise, “Tesiste köyümüzden çalışanlar var. Çevre kirliliği ile bir durum yok. Koku da yok. Bizim için iyi bir tesis olduğunu düşünüyorum” diye konuştu. Seyrekli'de yaşayan yurttaşlar da tesisle ilgili olumlu görüşlerini bildirdi.  Ev hanımı Şükran Deniz katı atık tesisinin kurulmasını iyi karşıladıklarını bildirirken, köyde hayvancılık ve ziraatle uğraştıklarını belirten Murat Kocabıyık ise, “Burada tesisin kurulması çok iyi. Hem atıklar değerlendiriyor hem iş imkanı sağlanıyor gençlere. Elektrik enerjisi de üretiliyor. Türkiye için ülkemiz için çok yararlı bir tesis. Köy halkı olarak biz memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.    

Hedefimiz bölgesel tesisleri hayata geçirmek
İzmir Büyükşehir Belediyesi Atık Yönetimi Dairesi Başkanı Fatma Mesutgil, Çevre Bakanlığı'na sundukları entegre atık yönetim planı çerçevesinde İzmir ili içerisinde oluşan evsel nitelikli katı atıkların yönetiminde bölgesel tesisler kurarak, bölgelerde bu tesisleri genişleterek çöpün yönetimini hedeflediklerini söyledi. Tüm atığın hammadeye, enerjiye ve gübreye dönüştürülmesi şeklinde dizayn edilen Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi'nin kendi sınıfında Avrupa'nın en büyük Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi olduğunu söyleyen Mesutgil, "Tesisimizde organik atıkları 20 gün süreyle tamamen kapalı bir ortamda anaerobik fermantasyona tabi tutuyoruz. Kokunun çıkması olasılığı bile söz konusu değil. Çürütülmüş olarak çıkan atıkların enerjisinden yararlanılacak,  katı ve sıvı gübre olarak tarıma ve ülke ekonomisine fayda sağlayacağız. Atık ısısından seralar da faydalanabilecek. Tesisin kurulmasında gösterdikleri destekten ötürü yöre halkına ve Ödemiş Belediye Başkanımız Mehmet Eriş'e teşekkür ediyoruz" dedi.

Koku ve kirlilik söz konusu değil
İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak çöpü sadece üstü gömülecek bir madde değil ekonomiye, çiftçiye kazandırılacak bir değer olarak gördüklerini söyleyen Mesutgil, tesisin işleyişine ilişkin de şu bilgileri verdi:
"Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bütün fizibilite raporları, ÇED süreçleri tamamlanarak kurulan tesisimizde süreç boyunca çalışmalarımızı farklı kurum ve kuruluşlarla birlikte yürütüyoruz. Atık kabul ünitemiz negatif basınç etkisiyle çalıştığı için koku sorunu yok. Çıkan atık suyu da bir değer olarak tesisimizde kullanacağız. Bölgedeki tarıma zararı söz konusu değil. Üreteceğimiz gübre ile tarımı desteklemiş olacağız.  Başkanımız Tunç Soyer'in en büyük hedefi de bu."  

116 bin hanenin enerji ihtiyacı karşılanacak
Ödemiş, Tire, Kiraz, Beydağ, Bayındır ilçelerindeki katı atıklardan elektrik ve gübre üretecek Ödemiş (Güney- 1) Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi’nin ilk kademesi hizmete girdi ve tesiste ayrıştırılan katı atıklardan saatte 3,2 MW elektrik üretilmeye başlandı. Tesis günlük bin 600 ton atık işleme kapasitesine sahip olacak. Saatte 20 MW elektrik üretecek tesis, yıllık 116 bin hanenin enerji ihtiyacını karşılayabilecek miktarda elektrik enerjisi üretecek. Tesiste ayrıca günde 100 ton gübre üretilmesi hedefleniyor.

Sistem nasıl çalışıyor?
Tamamen kapalı olarak kurulan tesiste mekanik ayırma, biyometanizasyon üniteleri, kompost üretim, elektrik enerjisi üretim üniteleri ile modern bir laboratuvar bulunuyor. Tesise gelen atıklar ayrıştırılacak, ambalaj atıkları geri dönüşüm sanayinde hammadde olarak kullanılacak, organik atıklardan enerji ve gübre üretilecek.

Tesis sayısı üçe çıktı
İzmir Büyükşehir Belediyesi entegre katı atık yönetim sistemi çalışmaları kapsamında Çiğli’deki Harmandalı Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi’nde 2019 yılı Kasım ayından bu yana depolanan atıklardan elektrik enerjisi üretmeye başladı.  Burada kurulan Biyogaz Tesisi ile birlikte yılda yaklaşık 100 milyon metreküp metan gazını bertaraf edilmesi ve 200 milyon kilovat saat elektrik enerjisi üretilmesi sağlandı. Bu miktar 140 bin hanenin enerji kullanımına tekabül ediyor. Depolama sahasını kent ormanına dönüştürme çalışmaları kapsamında 60 dönüm alan rehabilite edilerek, ağaçlandırdı. Kentin kuzeyinde yer alan Bakırçay havzasında kurulan ve deneme üretimine başlanan Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi ile hem havzanın katı atık sorunu çözülüyor hem de atıklardan elektrik ve gübre üretiliyor. Tesiste  günde 800 ton atık işlenecek. Deneme üretiminin başladığı bu tesiste kısa bir süre sonra tam kapasite hizmet vermeye başlayacak.