İzmir’in dönüşümü için dev adım: Yeni imar düzenlemesi neleri kapsıyor?

Mehmet İŞLER /GERÇEKİZMİR - İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin olağanüstü meclis toplantısı yapıldı. 30 Ekim’de 6.9 şiddetiyle gerçekleşen deprem sonrasında kentteki ruhsatlı yapıların dönüşümüne ilişkin başlatılan çalışmaları kapsayan imar düzenlemesi masaya yatırıldı.

Oturumu açan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, olağanüstü meclisin tek gündem maddesine ilişkin konuştu. Büyükşehir Belediye Başkanı Soyer, “30 Ekim günü yaşanan büyük depremin ardından İzmir Büyükşehir Belediyesi komisyonları hızla çalışmaya başladı. Mutabakatla yol alarak benzer felaketlerle karşılaşıldığında tahribatın azaltılması, can kaybı yaşanmaması için neler yapılabilir, yapı stokumuzla ilgili neler yapılabilir uzunca bir süre çalıştık. Meclis gündemine getirilecek bir olgunluğa erişti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile müzakereler sürdürüldü ve onların da onayı alındı. Bu konunun olgunlaşması için emek veren herkese teşekkür ediyorum” dedi.

Belediye Başkanı Soyer’in ardından Genel Sekreter Yardımcısı Suphi Şahin kürsüye geldi. Şahin teknik bilgilendirmeyi detaylı bir şekilde yaptı.

Gerçekleşen deprem sonrasında ağır ve orta hasarlı olarak tespit edilen yapılar ile 1998 yılındaki yönetmelik öncesi ruhsat alan veya 6306 sayılı yasayla riskli kabul edilen yapıların dönüşümüne ilişkin düzenleme mecliste oylandı. Kabul edilen karar oy birliğiyle alındı.

İLÇE BELEDİYELERİNİN 5 AY GİBİ BİR SÜRESİ VAR
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Grup Sözcüsü Nilay Kökkılınç, komisyonların 5 ay sürede hazırlık yaptığını söyledi ve “Deprem sonrası bir çalıştay düzenlenmişti, çok değerli sonuçlar çıktı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile müzakerelerle bu noktaya gelindi. Kentsel dönüşümün ivedi bir şekilde yapılacak olması önemli. İlçe belediyelerinin 5 ay gibi bir süresi var. Sonrasında Büyükşehir’e onay için gelecek. Sonrasında dönüşüm gerçekleşmeye başlayacak” dedi.  

MEVZUBAHİS BU KENT İSE SİYASİ PARTİ AYRIMI YAPMADAN KENETLENDİK
AK Partili Meclis Üyesi Hüsnü Boztepe de kürsüye geldi ve açıklamalarda bulundu. Aynı zamanda İmar ve Bayındırlık Komisyonu Üyesi de olan Boztepe, “Umut ediyorum ne ilimizde ne ülkemizde böyle depremler yaşanmasın. 4-5 aylık sürede çalışmalar yapıldı ve 7-8 kez değişerek son halini aldı. Her toplantıda bu çalışma üzerinde tartıştık. Kentimiz için büyük önem arz eden çalışma için Bakanımız Murat Kurum ve Başkanımız Tunç Soyer mutabık kalmışlardır. Çok konuştuk çok tartıştı. Mevzubahis bu kent ise siyasi parti ayrımı yapmadan kenetlendik. Bu, burada kalmamalı. Bizim bu kente borcumuz var. Bu kentin biriken sorunları var. Bunları tek tek ele alarak karara bağlayalım. Deprem ve afet üzerinden siyaset yapmayı düşünmedik, düşünmeyeceğiz. Ama aynı konu defalarca oluyor ve çözüm bulamıyorsak burada konuşuruz. Aynı konuyu bu kentte her yıl yaşıyorsak sorun var demektir. Sorunu kökünden çözmeliyiz. Yarın bir gün bu konuların önüne davalar açılarak geçilmesin. Bu kent daha iyi şeyler hak ediyor. Bir daha bu kentte göçüklerden küçücük bedenler çıkarmayalım. Güzel bir iş yaptık ve devam edelim” ifadelerini kullandı.

AFETLER DURMUYOR AMA TEDBİR ALMAMIZ GEREKİYOR
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkan Vekili Selahattin Şahin, “Bu çalışma güzel bir çalışma. Tek gündemle İzmir’imiz için toplandık ve başka kentlere de örnek olsun. Burada çalışma yapan komisyonlarımıza ve üyelerimize teşekkür ediyorum. Bu güzel çalışmayı uygulamak lazım… 30 Ekim’de canlarımızı kaybettik. İnşallah bir daha böyle bir durum yaşamayalım. Afetler durmuyor ama tedbir almamız gerekiyor. Hayırlı uğurlu olsun” dedi.

İZMİR’E HAYIRLI OLSUN
İYİ Parti Grup Başkan Vekili Kemal Sevinç de, “Bugün gerçekten İzmir’imiz için çok önemli bir konu üzerinde oy birliğiyle mutabık kaldık. Emeği geçen herkese, oy birliği veren meclis üyelerimize teşekkür ediyorum. İzmir’imize hayırlı olsun” açıklamasına imza attı.

SANDAL’DAN MECLİSE TEŞEKKÜR
Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal ise deprem ve sonrasındaki süreç için ilçe belediye başkanlarına ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Soyer’e teşekkürlerini iletti. Başkan Sandal, “Bugün burada çok önemli ve çoğulcu bir şekilde karar aldık. Oy birliğinden dolayı meclise şükranlarımı sunuyorum” dedi.  

YENİ DÜZENLEME NELERİ KAPSIYOR?
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ilgili İhtisas Komisyonları ile İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı'nca üzerinde çalışılan, ilçe belediyelerinin yanı sıra meslek odalarının da görüşleri alınarak hazırlanan düzenlemeyle İzmir'de planlı ve sağlıklı kentsel mekânların oluştuğu bölgelerde, risk grubunda bulunan ruhsatlı yapıların detaylı zemin etütleri doğrultusunda, deprem yönetmeliğine uygun olarak dönüşümü amaçlanıyor.

Büyükşehir, özellikle kent merkezindeki kaçak yapılaşmaların yoğun olduğu bölgelerde yol, otopark, yeşil alan, sosyal kültürel alanlar gibi kamusal alanların artmasını, nitelikli kentsel yaşam alanlarının oluşturulmasını öngören revizyon imar planları hazırlamaya ve mahalle ölçeğinde yerinde dönüşüm uygulamalarına da devam ediyor.

Riskli ilçeler için özel karar
Bu kapsamdaki yapıların dönüşümüne ilişkin süreçte, ilgili ilçe belediyelerince öncelikle yürürlükteki imar planlarında “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” sınırları tespit edilecek. Bu alanlarda kalan risk grubundaki ruhsatlı yapıların yıkılıp yeniden yapılmasının talep edilmesi halinde yeni yapılacak yapılar için yürürlükteki imar planı kullanım kararlarına uyulması kaydıyla ilke ve esaslar (plan notları) çerçevesinde uygulama yapılabilecek. Kentteki diğer ilçelere göre deprem konusunda çok daha riskli bölgeler arasında yer alan ve Genel Hayatı Etkililik Kararı verilmiş olan Bayraklı, Bornova, Karaburun, Seferihisar ilçelerinde “Mevcut Plandaki Durumu Korunacak Alan” sınırlarının belirlenmesi gerekmeyecek.

Mevcut ruhsatlı yapının taban alanı yeni bina için kullanılabilecek
Mevcut ruhsatlı yapının, taban alanlarında ve toplam yapı inşaat alanlarında yürürlükteki mevzuatlar nedeniyle yaşanan kayıplarının önüne geçilmesi için yapılan düzenlemede, yapı stoku olarak risk grubunda bulunan yerleşmelerin tespit edilerek bu bölgelerde yapı bazlı gerekli önlemlerin alınması, mevcut yapıların yapılaşma haklarında, mevcut kitle ve gabarisinde herhangi bir kayıp olmadan yeniden yapılabilecek.

İlçe belediyeleri ada içerisinde yer alan mevcut ruhsatlı yapıların bahçe mesafelerini dikkate alarak ada bazında kitle etüdü hazırlayacak. Bu doğrultuda mevcut ruhsatlı yapının taban alanında herhangi bir kayıp olmadan, parsel alanının yüzde 60’ına kadar yeni yapı için kullanabilecek. Ayrıca ev sahipleri yürürlükteki mevzuata göre zorunlu olan yangın merdivenleri, yangın güvenlik holleri ve asansörlerden dolayı taban alanlarında kayıp yaşamayacak.

Toplam inşaat alanında kayıp yaşanmayacak
Yurttaşların risk grubundaki mevcut ruhsatlı yapısının yıkılıp yeniden yapılmasını talep etmesi halinde, mevcut ruhsatlı yapısının ruhsat eki mimari projesi üzerinden hesaplanan toplam yapı inşaat alanını herhangi bir kayıp yaşamadan kullanabilecek. İlave olarak, mevcut ruhsatlı binasında bulunmayan ancak yürürlükteki mevzuatlar doğrultusunda yapılması zorunlu olan korunumlu ya da korunumsuz normal merdiven dışındaki yangın merdiveni, korunumlu koridorun asgari ölçülerdeki alanı, yangın güvenlik holleri ve asansörler ile binanın bodrum katlarında bütün cepheleri tamamen gömülü ve ortak alan niteliğindeki otopark, sığınak, su deposu ve enerji odası alanlarının toplam yapı inşaat alanında kayıp yaşanmadan yapılması sağlanacak.

Ruhsatlı yapıların kat sayısı korunacak
Hazırlanan çalışmaya göre mevcut ruhsatlı yapının kat adedinin, yürürlükteki imar planında belirlenen kat adedinden fazla olması halinde, mevcut yapının kat sayısı korunacak.  Yeni yapılaşacak parseller ile komşu parsellerdeki kitleler arasında yükseklik farkı oluşmaması için, bina gabarilerini belirlemeye ilçe belediyesi yetkili olacak.

Yine birden fazla yapının yer aldığı parsellerde, yapılardan birinin ya da bir kısmının yıkılıp yeniden yapılmasının talep edilmesi halinde; parselde bulunan tüm mevcut ruhsatlı yapıların yapı ruhsatı ve eki mimari projeleri üzerinden taban alanları ve toplam yapı inşaat alanları hesaplanarak güvence altına alınması sağlanacak.

Ada bütününde uygulamaların teşvik edilmesi ve yol, park, otopark gibi alanların ihtiyaca göre arttırılması amacıyla mevcut ruhsatlı yapıların toplam (yapı) inşaat alanı hesaplarından gelen haklarını birlikte kullanabilmeleri sağlanacak. Ayrıca bölgenin zemin yapısı ile çevredeki mevcut teşekküller ve siluet dikkate alınarak kat yüksekliklerinin arttırılması yönünde ilçe belediyelerince imar planı değişikliği hazırlanması da sağlanacak.

Kamuya ait yapılar da, mevcut kitle ve gabarisinde herhangi bir kayıp olmadan yıkılıp yeniden yapılabilecek.

Düzenlemeden kimler faydalanamaz?
Tarım alanları, doğal karakteri korunacak alanlar gibi hassas bölgeler, düzenleme kapsamı dışında tutuldu. Buna göre; yapı yasaklı alan, heyelan alanı, taşkına maruz alan, kıyı alanı, tarımsal nitelikli alan, orman alanı, sit ve diğer koruma alanları (Koruma Amaçlı İmar Planı bulunan alanlar hariç), hassas alanlar, doğal karakteri korunacak alanlar, dünya mirası alanları, 5366 sayılı Kanun gereği Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilen yenileme alanları, Rezerv Yapı Alanları ve diğer özel kanunlar ile belirlenen alanlarda kalan taşınmazlar faydalanamayacak. Ayrıca yapı kayıt belgesine konu edilen alanlar da bu kapsamda değerlendirilmeyecek ve kazanılmış hak oluşturmayacak.

Denetimler tutanak altına alınacak
Yapılan düzenlemeye göre; bu ilke ve esaslar kapsamında yıkılıp yeniden yapılacak yapıların bulunduğu parsellerde; Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve haritada tanımlı deprem verileri ile ilgili mevzuatta belirtilen esaslara uygun olarak binayı etkisi altına alabilecek deprem ve diğer afet tehlikelerinin yaratabileceği hasarları engelleyecek önlemler ile temel ve tasarım parametrelerini içerecek zemin ve temel etüdü raporunun hazırlanması ve rapora uyulması zorunlu olacak. Bu alanlarda hazırlanacak zemin ve temel etüt raporları ile yine sondaj gibi arazi araştırmalarının yanı sıra ihtiyaç duyulan zemin iyileştirmesi proje uygulamaları için ilgili belediye yerinde denetim yapacak. Denetimlerin tutanak altına alınması da zorunlu olacak. Denetim yapıldığına dair tutanak düzenlenmeden, ruhsat verilmeyecek.

5 yıl boyunca yürürlükte kalacak
Bu doğrultuda belirlenen ilke ve esasların uygulanmasına yönelik ilçe belediyelerince alınacak meclis kararları İzmir Büyükşehir Belediyesine iletilecek. Onama işlemlerinin tamamlanmasının ardından ilgili ilçe belediyelerinde askıya çıkarılacak. Askı süresince itiraz olmaması halinde yürürlüğe girecek plan notları, risk grubundaki yapıların dönüşümünü hızlandırmak amacıyla 5 yıl boyunca yürürlükte kalacak.